Przed nami kilka miesięcy słonecznej pogody, a to oznacza, że promienie UV będą regularnie wpływać na naszą skórę. Jeśli nie będzie ona odpowiednio chroniona przez preparaty z wysokim filtrem SPF, ryzyko powstania przebarwień drastycznie wzrośnie. Co więcej, są też osoby, u których to niebezpieczeństwo jest jeszcze wyższe – z przyczyn zdrowotnych, z powodu zmian hormonalnych lub przyjmowanych leków.
dr n.med. Michał Rutkowski
lekarz medycyny estetycznej z kliniki Dermamed, Centrum Medycyny Estetycznej i Laseroterapii we Wrocławiu
Jak dochodzi do powstania przebarwień?
Większość przebarwień powstaje pod wpływem promieniowania UV, przede wszystkim słonecznego, ale „winę” za ten proces ponosi także np. solarium. Przebarwienia powstają w wyniku nadmiernej syntezy naturalnego brązowego barwnika skóry – melaniny i jego nieregularnego rozmieszczenia. Oczywiście mamy też wyjątki od tych sytuacji, takie jak wrodzona plama soczewicowata.
Przyczyny przebarwień a genetyka
Są także schorzenia genetyczne związane z występowaniem przebarwień. Należą do nich na przykład:
- zespół Peutza-Jeghersa,
- zespół Carneya,
- zespół Rothmunda-Thomsona,
- czy xeroderma pigmentosum (tzw. pergaminowa skóra).
Jednak tego typu schorzenia wiążą się z wieloma innymi problemami zdrowotnymi i ich leczeniem zajmują się w zdecydowanej większości przypadków inne dziedziny medycyny.
Hormony i choroby zwiększające ryzyko powstania przebarwień
Istnieją również czynniki powiększające ryzyko wystąpienia przebarwień, wśród nich w pierwszej kolejności należy wymienić te hormonalne, czyli na przykład: ciążę, menopauzę, antykoncepcję. Mamy także wiele chorób, które wpływają na ten problem skóry:
- nadczynność tarczycy,
- schorzenia jajników, w tym zespół policystycznych jajników,
- choroby wątroby,
- schorzenia układowe (choroba Addisona, chemochromatoza, porfirie),
- zmiany zapalne skóry (np. trądzik).
Leki i inne czynniki stanowiące przyczyny powstawania przebarwień
Bardzo często do pojawienia przebarwień przyczyniają się również styl życia i stosowanie środków uwrażliwiających na promieniowanie UV, które są zawarte w kosmetykach oraz niektórych lekach:
- zioła – dziurawiec, nagietek, rumianek, pietruszka,
- niektóre antybiotyki,
- środki przeciwdepresyjne,
- NLPZ – aspiryna, ketoprofen, naproxen, ibuprofen, piroxicam,
- zanieczyszczenia środowiska,
- a nawet stres.
Mechanizm powstawania przebarwień jest złożony i różny w zależności od rodzaju przebarwień. Badanie tego typu zmian jest utrudnione, ponieważ nie jest łatwo pozyskiwać materiał do badań. Nikt nie podejmie się np. wykonywania biopsji skóry objętej przebarwieniami w celu prowadzenia na pobranym materiale badań naukowych. Niemniej jednak opisano kilka czynników odgrywających rolę w patogenezie omawianego problemu.
Wpływ promieni UV na produkcję melaniny
Sporo wiadomo o powstawaniu melaniny w skórze. Pod wpływem promieni UV wzrasta ekspresja receptorów dla hormonu stymulującego melanocyty (MC1-R) w melanocytach, czyli komórkach barwnych skóry. To zwiększa ich wrażliwość na ten hormon i powoduje, że melanocyty produkują więcej melaniny. Pod wpływem promieni UV w przysadce mózgowej produkowane są większe ilości peptydu zwanego proopiomelanokortyną (POMC). POMC jest prekursorem takich hormonów jak hormon stymulujący melanocyty (MSH) i hormon adrenokortykotropowy (ACTH). MSH łączy się z MC1-R, co skutkuje wzrostem syntezy białka kinazy proteinowej A w melanocytach (PKA). PKA aktywuje gen MITF, kluczowy w regulacji syntezy melaniny. Gen MITF kontroluje ekspresję enzymu tyrozynazy, odpowiedzialnego za kilka etapów melanogenezy. Wykazano również, że promienie UV stymulują uwalniania diacylogliceroli, które mogą aktywować tyrozynazę.
Proces tworzenia się przebarwień
Natomiast w samym procesie powstawania przebarwień, czyli nieregularnego rozmieszczenia barwnika, mogą brać udział takie czynniki jak:
- wzrost liczby komórek tucznych w skórze pod wpływem UV. Produkują one histaminę, która łączy się z receptorem H2 melanocytów i aktywuje syntezę tyrozynazy,
- uszkodzenie przez UV błony podstawnej naskórka powoduje wzrost stężenia wolnego białka kadheryny 11, które poprzez złożone reakcje może stymulować produkcję melaniny i migrację melanocytów,
- zaburzenia lub zmiany statusu żeńskich hormonów płciowych mogą prowadzić do zmiany występowania receptorów dla tych hormonów w skórze, co ostatecznie też do prowadza do powstania przebarwień. W przypadku ostudy stwierdzono zwiększoną ekspresję receptora estrogenowego w komórkach skóry, a progesteronowego w komórkach naskórka,
- istotny wpływ na melanogenezę ma również przewlekły stan zapalny tlący się w skórze w wyniku fotouszkodzenia.
Kwas traneksamowy – u kogo najskuteczniej usunie przebarwienia?
Hiperpigmentacja skóry jest obecnie jednym z najczęstszych defektów moich klientek. Niewiele składników jest skutecznych w walce z przebarwieniami, gdy terapii poddajemy skóry wrażliwe i naczynkowe.
Do niedawna panowało przekonanie, że o tej porze roku nie powinno się złuszczać skóry peelingami chemicznymi. Są jednak substancje, które można bezpiecznie stosować również latem. …
Zespół ekspertów Bielenda Professional opracował wielofunkcyjną procedurę zabiegową Barrier Skin Therapy. Powstała z myślą o skórze wymagającej intensywnej odbudowy i biostymulacji,także wczasie leczenia onkologicznego. Przy …
