Liczne badania i analizy przeprowadzone w ostatnich latach potwierdzają, że na nasze zdrowie w dużej mierze wpływa stan naszych jelit. Prawdopodobnie modulując mikroflorę możliwy jest korzystny wpływ na przemianę materii. Do wykorzystania jest szereg narzędzi, w tym prebiotyki, probiotyki, leki antybakteryjne i oczywiście dieta.
lek. med. Edyta Viscardi o bakteriach jelitowych
specjalista ds mikroodżywiania
Dziś wiemy, że narząd ten nie służy wyłącznie do trawienia i wchłaniania pokarmów, ale przyczynia się w sposób bezpośredni lub pośredni do prawidłowego funkcjonowania wielu innych układów i narządów organizmu. Jelita człowieka są miejscem bytowania wielu drobnoustrojów, takich jak bakterie, wirusy, grzyby czy archeony. Całość nazywamy mikrobiotą jelitową.
Na jakie choroby ma wpływ mikrobiota organizmu?
Kiedy mikrobiota ma odpowiedni skład pełni ona funkcję wspomagającą pracę całego organizmu. Jeżeli jednak z różnych przyczyn skład mikrobioty jelitowej jest zaburzony, czyli dochodzi do tzw. dysbiozy jelitowej, może ona niekorzystnie wpływać na nasze zdrowie. Wykazano związek pomiędzy dysbiozą jelitową, a chorobami, takimi jak:
- insulinooporność;
- otyłość;
- cukrzyca;
- niealkoholowe stłuszczenie wątroby;
- zespół jelita drażliwego;
- depresja;
- alergia i wiele innych.
Bakterie jelitowe a insulinooporność
Zaburzenia gospodarki węglowodanowej są narastającym problemem i dotykają coraz więcej osób. Insulinooporność, czyli zmniejszenie wrażliwości tkanek obwodowych na insulinę jest zaburzeniem, które może doprowadzić do poważnych chorób przewlekłych.
Na rozwój insulinooporności składa się wiele czynników środowiskowych, takich jak: nadmierna podaż kalorii w diecie, przewlekłe stany zapalne, niska aktywność fizyczna, długotrwały stres, ale okazuje się, że ważnym czynnikiem sprzyjającym powstaniu insulinooporności są także zaburzenia w składzie mikrobioty jelitowej czyli dysbioza jelitowa. Insulionooporność zazwyczaj rozwija się powoli, „po cichu”, nie dając jednoznacznych objawów. Opisuje się ją jako stan chorobowy, w którym tkanki, głównie mięśnie szkieletowe, wątroba i tkanka tłuszczowa, mają zmniejszoną wrażliwość na działanie insuliny. Gdy tkanki są oporne na jej działanie, odbywa się kompensacyjne uwalnianie nadmiernych ilości insuliny (przez komórki beta trzustki) w celu utrzymania stabilnego poziomu glukozy we krwi. Następstwem nieleczonej insulinooporności jest rozwój zespołu metabolicznego (w skład którego wchodzą m.in. otyłość trzewna, cukrzyca t. 2, nadciśnienie tętnicze, aterogenna dyslipidemia, wysoki poziom kwasu moczowego oraz zaburzenia krzepnięcia krwi.
Objawy insulinooporności
Objawem insulinooporności jest m.in. problem ze zrzuceniem nadmiernych kilogramów i przybieranie na wadze, mimo wdrożonej diety (podwyższona insulina cały czas stymuluje tworzenie tkanki tłuszczowej). Ale należy pamiętać też o sporej grupie szczupłych pacjentek (Szacuje się, że nawet 40% pacjentek szczupłych z zespołem policystycznych jajników ma Insulinooporność). Inne opisywane symptomy to: przewlekłe zmęczenie, zaburzenia koncentracji opisywane jako tzw. mgła mózgowa, polidypsja (czyli nadmierne pragnienie) czy niekontrolowany apetyt na słodycze.
Najnowsze doniesienia naukowe potwierdzają założenie, że mikrobiota jelitowa i wytwarzane przez nią metabolity, prawdopodobnie poprzez inicjowanie odpowiedzi zapalnej, mogą napędzać rozwój przewlekłego stanu zapalnego niskiego ryzyka. A co za tym idzie mogą napędzać rozwój insulinooporności, bo jest ona ściśle powiązana z przewlekłym stanem zapalnym niskiego ryzyka.
W jaki sposób bakterie jelitowe wpływają na stan zapalny w organizmie?
Mikrobiota jelitowa ma ogromne znaczenie dla zdrowia człowieka. Odgrywa kluczową rolę w trawieniu (około 10 % dostarczonej z pożywieniem energii pochodzi od mikrobioty), wytwarzaniu metabolitów (np. krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych) oraz w rozwoju układu odpornościowego.
Jak mikrobiota może wpływać na stan zapalny i związane z nim choroby?
1. LPS
Dysbioza jelitowa, czyli zaburzenia ilościowe lub jakościowe w składzie mikrobioty, wpływa na zaburzoną integralność bariery jelitowej, doprowadzając do upośledzenia funkcji i struktury bariery jelitowej czyli do tzw. jelita hiperprzepuszczalnego. Przenikanie cząsteczek prozapalnych przez uszkodzoną barierę jelitową nasila rozwój uogólnionej reakcji zapalnej w całym organizmie. Jedną z najbardziej toksycznych cząsteczek prozapalnych jest LPS. LPS czyli lipopolisacharyd, jest cząsteczką, która znajduje się w ścianie komórkowej bakterii Gram-ujemnych. Jednocześnie jest ona silnym antygenem wywołującym odpowiedź układu odpornościowego, mogąc prowadzić do endotoksemii.
2. Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe
Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA) to związki organiczne wytwarzane przez mikroflorę jelitową, powstające podczas fermentacji. Podstawowe SCFA to: kwas octowy, propionowy i masłowy. Są one podstawowym źródłem energii dla enterocytów. SCFA wpływają na właściwe działanie układu immunologicznego, nie tylko oddziaływując miejscowo, w obrębie przewodu pokarmowego, ale również wpływając na ogólnoustrojową odpowiedź autoimmunologiczną.
3. Inflamasomy
Inflamasomy są centralnym składnikiem wrodzonej odpowiedzi immunologicznej. M.in kontrolują aktywację i wydzielanie interleukin. Tym samym pełnią funkcję wewnątrzkomórkowych strażników zapalnych i metabolicznych zaburzeń komórkowych. Zaburzenia w składzie flory jelitowej doprowadzają do zmian w działaniu inflamasonów a w konsekwencji do nasilenia zespołu metabolicznego. Ponadto wykazano wiele innych ścieżek gdzie związek między mikrobiotą jelitowa a stanem zapalnym występującym w insulinooporności wydaje się mieć bezpośrednie powiązanie.
4. Immunoglobuliny
Trudno nie wspomnieć o Immunoglobulinach, szczególnie o IgA sekrecyjnych, N-tleneku trimetyloaminy (TMAO), kwasach żółciowych, w których metabolizm mikrobiota zaangażowana jest bezpośrednio czy o cytokinach, które są powiązane z rozwojem zespołu metabolicznego.
Receptory rozpoznawania wzorców PRR
Należy także brać pod uwagę Receptory rozpoznawania wzorców (PRR), które rozpoznają składniki drobnoustrojowe, a zatem są kluczowymi częściami układu odpornościowego oraz hepatotoksyczne metyloaminy powstające w wyniku trawienia choliny przez mikrobiotę (w przypadku nadmiernej podaży tłuszczu w diecie).
Należy jednak pamiętać, że dziedzina badań mikrobioty jest bardzo młoda, a złożona zależność między milionami różnych mikroorganizmów, tysiącami typów komórek gospodarza i mediatorami molekularnymi utrudnia zrozumienie mechanizmu.
Jak schudnąć chorując na insulinooporność?
Jednym z objawów insulinooporności jest problem ze zrzuceniem zbędnych kilogramów i przybieranie na wadze mimo wdrożonej diety (podwyższona insulina przez cały czas stymuluje tworzenie tkanki tłuszczowej)…
W obecnych czasach trudno nie tylko o motywację w dążeniu do pięknej sylwetki, ale także o miejsce w którym można nad nią pracować. Praca nad figurą z filmikami trenerek z youtube’a nie jest …
Marka Dives med produkująca preparaty profesjonalne dla kosmetologii i medycyny estetycznej, w odpowiedzi na tragiczne wydarzenia, które miały miejsce na południu Polski, ogłasza akcję wsparcia …