Nadmiar cukru i węglowodanów w codziennej diecie ma wpływ nie tylko na dodatkowe centymetry w talii czy biodrach. Te składniki, a także niektóre przyzwyczajenia żywieniowe, mają także wpływ na procesy, które zachodzą w skórze – powodują nadmierną glikację nieenzymatyczną. Skutek? Przyspieszone starzenie się skóry i charakterystyczne przebarwienia.

Katarzyna Nowacka
Magister kosmetologii, prekursorka kosmetologii holistycznej, wiceprezeska Stowarzyszenia na rzecz Rozwoju Kosmetologii „Przyjazna Kosmetyka”
Czym jest nadmierna glikacja nieenzymatyczna?
- Fizjologicznie w naszym organizmie w sposób ciągły zachodzi proces enzymatycznej glikozylacji białek, polegający na przyłączaniu do cząsteczki białka cząsteczki glukozy, co wpływa na jego zmianę strukturalną i czynnościową. Jest to proces celowy, przeprowadzany na potrzeby ustroju w danym miejscu.
- Jego przeciwieństwem jest nadmierna glikacja nieenzymatyczna, która zachodzi spontanicznie i jest potęgowana poprzez wysoki poziom glukozy we krwi wynikający z nadwyżki cukrów prostych w diecie, insulinooporności, cukrzycy typu 2 (hiperglikemii), stresu, wieku biologicznego organizmu (starzenia się) oraz z zaburzeń funkcji nerek.
Jakie negatywne skutki w skórze powoduje glikacja?
Nadmierna glikacja zaburza pracę keratynocytów, fibroblastów i melanocytów. Zmiany strukturalne dotyczą kolagenu („scukrzenie kolagenu”), elastyny, mieliny, krystaliny, proteoglikanów.
- Skóra szybciej się starzeje, ulega usztywnieniu, pogrubieniu i traci elastyczność.
- Obserwujemy wzrost suchości skóry ze względu na ograniczoną syntezę kwasu hialuronowego oraz niską zawartość siarczanu heparanu w proteoglikanach.
- Nagromadzenie cząsteczek AGEs wywołuje spadek proliferacji komórek naskórka, nieprawidłową odnowę komórkową i wzrost apoptozy, co prowadzi do zaburzeń gojenia się skóry.
- Natomiast niedotlenienie prowokowane przez AGEs warunkuje nadmierną stymulację układu odpornościowego SIS oraz przewlekły stan zapalny.
- Atmosferę prozapalną nasila również lipooksydacja i glikooksydacja wywołane przez AGEs, a nieograniczony wzrost wolnych rodników przekłada się na dysfunkcję sygnałową komórek skóry.
Nadmierna glikacja a przebarwienia
W przypadku nadmiernej glikacji w obrębie skóry dochodzi do wzmożonej produkcji MSH i ACTH (hormonów warunkujących prawidłową pigmentację) przez keratynocyty i pobudzenia do pracy melanocytów. Efektem są liczne miejscowe przebarwienia oraz nierówny koloryt skóry – „karmelowa cera”. Z drugiej strony nadaktywacja melanocytów, stan zapalny, nadmiar cytokin i wzmożona apoptoza tychże komórek oraz nadwyżka NO (tlenku azotu) mogą doprowadzić do częściowego lub całkowitego zaniku produkcji melaniny i jednostki chorobowej bielactwo nabyte.
Jak ograniczyć skutki nadmiernej glikacji i powstawanie przebarwień?
Kluczowe znaczenie w procesie nieenzymatycznej glikacji ma:
- przecukrzenie diety,
- nadmiar węglowodanów prostych,
- pojadanie między posiłkami,
- nadwyżka tłuszczy nasyconych pochodzących ze spożywania jedzenia wysokoprzetworzonego i fast foodów
- brak ruchu.
Przytoczone błędy żywieniowe i siedzący tryb życia wpływają na wzrost glikemii, nietolerancję glukozy, cytotoksyczność węglowodanów, wzrost przypadków otyłości i cukrzycy, a w dalszej konsekwencji do szkodliwej, spontanicznej glikacji białek. Taka atmosfera sprzyja przyspieszonemu starzeniu się skóry i organizmu. Dlatego niezbędne są modyfikacje żywieniowe, czyli m.in. dieta o niskim indeksie glikemicznym, stałe godziny posiłków, ograniczenie spożywania cukrów prostych na rzecz węglowodanów złożonych, pięć porcji warzyw dziennie.
Tanie odchudzanie – jak schudnąć nie wydając dużo pieniędzy?
Wbrew pozorom, w supermarkecie można kupić sporo zdrowych produktów. I nie jest prawdą, że na zdrowe jedzenie stać tylko najbogatszych. W każdej kategorii produktów możemy znaleźć zdrowsze warianty i te bardziej przetworzone, bogatsze w substancje dodatkowe, które automatycznie mają niższe dwa parametry: jakość i cenę…
dr hab. n. med. Magdalena Górska-Ponikowska Profesor Gdańskiego Uniwersytetu MedycznegoKierownik Katedry i Zakładu Chemii Medycznej…
Dr Dawid Serafin o problemie nietrzymania moczu Ginekolog-położnik, lekarz medycyny estetycznej specjalizujący się w ginekologii…