Dieta – jak ograniczyć skutki nadmiernej glikacji przyspieszającej proces starzenia?

Cukier a starzenie się skóry

Starzenie się jest procesem fizjologicznym podyktowanym rezerwuarem biologicznym organizmu, który obejmuje procesy autonaprawy oraz autoregulacji w kierunku homeostazy, śmierci komórkowej i wydolności metabolicznej, jednak w określonych ramach czasowych. W myśl ostatnich badań naukowych cykl życia ustroju ludzkiego został zaprogramowany na 120 –150 lat w warunkach „idealnych”, a ponieważ trudno dziś o tak dogodną sytuację, badacze skupiają  uwagę na poznaniu jak największej liczby czynników przyspieszających ten proces. Jednym z nich jest nadmierna glikacja nieenzymatyczna, która jest przeciwieństwem enzymatycznej glikozylacji białek, fizjologicznego procesu zachodzącego w organizmie.

Czynniki sprzyjające nieenzymatycznej glikacji

Nadmierna glikacja zaburza pracę keratynocytów, fibroblastów i melanocytów. Zmiany strukturalne dotyczą kolagenu („scukrzenie kolagenu”), elastyny, mieliny, krystaliny, proteoglikanów. Skóra szybciej się starzeje, ulega usztywnieniu, pogrubieniu i traci elastyczność. Obserwujemy wzrost suchości skóry ze względu na ograniczoną syntezę kwasu hialuronowego oraz niską zawartość siarczanu heparanu w proteoglikanach. Kluczowe znaczenie w procesie nieenzymatycznej glikacji ma:

• przecukrzenie diety,
• nadmiar węglowodanów prostych,
• pojadanie między posiłkami,
• nadwyżka tłuszczy nasyconych pochodzących ze spożywania jedzenia wysoko przetworzonego i fast foodów,
• brak ruchu.

Przytoczone błędy żywieniowe i siedzący tryb życia wpływają na wzrost glikemii, nietolerancję glukozy, cytotoksyczność węglowodanów, wzrost przypadków otyłości i cukrzycy, a w dalszej konsekwencji do szkodliwej, spontanicznej glikacji białek. Taka atmosfera sprzyja przyspieszonemu starzeniu się skóry i organizmu. Niezbędne są modyfikacje żywieniowe.

Lista zaleceń dietetycznych ograniczających glikację:

• dieta o niskim indeksie glikemicznym i ładunku glikemicznym – wysoki ŁG podobnie jak IG wywołuje szybki wzrost glikemii, z daleko idącymi konsekwencjami dla organizmu;
• stałe godziny posiłków, zachowywanie przerw między posiłkami, odpowiedni odstęp czasowy między porą kolacji a porą snu. Ostatni posiłek powinien być lekko kaloryczny;
• ograniczenie spożycia cukrów prostych na rzecz węglowodanów złożonych;
• właściwe proporcje kwasów omega-6 do omega-3, duża ilość niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT);
• 5 porcji warzyw dziennie ze skromnym udziałem owoców, głównie czerwonych i fioletowych. Zawierają antyoksydanty, flawonoidy i polifenole (borówki, jagody, truskawki, porzeczki) i charakteryzują się niskim IG;
• właściwa ilość aminokwasów, niezbędnych w jadłospisie w celu dostarczania odpowiedniej ilości związków potrzebnych do tworzenia białek budujących skórę, które ulegają nadmiernej glikacji wywołanej przez cząsteczki AGEs;
• rośliny i substancje pochodzenia roślinnego o działaniu przeciwzapalnym, redukującym ROS i AGEs – zarówno w diecie, jak i w pielęgnacji gabinetowej.