Choroba ta rozwija się po zakończeniu okresu dojrzewania i dotyczy osób w tzw. okresie platohormonalnym (czyli po zakończeniu przemian hormonalnych okresu dojrzewania).
Dr Kamila Stachura o trądziku dorosłych
Przyczyny trądziku dorosłych
Trądzik jest chorobą uwarunkowaną genetycznie, polegającą na występowaniu nieprawidłowości w obrębie gruczołów, tzw. mieszków łojowych, w których dochodzi do tworzenia na początku mikrozaskórników, a potem zaskórników otwartych lub zamkniętych. Pomimo uwarunkowań genetycznych i hormonalnych chorobę tę określamy dziś mianem choroby środowiskowej, wieloczynnikowej.
Mieszki, czyli gruczoły łojowe wykazują nadmierną aktywność na prawidłowy poziom hormonów we krwi. Czyli – przykładowo u kobiet (u których występują również hormony androgenowe) gruczoły łojowe są bardziej wrażliwe na obecność nawet niewielkiego, fizjologicznego poziomu hormonów. Dochodzi do ich zwiększonej aktywności, a co za tym idzie -> zwiększonej ilości wydzielanego sebum. Bakterie, które bytują na skórze, bardzo łatwo wnikają wówczas do mieszków łojowych, tworząc stan zapalny.
Czynniki środowiskowe również odgrywają istotna rolę w przebiegu choroby. To co jemy i pijemy, czym oddychamy ma duże znaczenie dla kondycji naszej skóry. Ważny jest również tryb życia i np. to, czy stronimy od papierosów i alkoholu, czy używki te towarzyszą nam nie tylko sporadycznie. Dodam, że naukowe dowody wskazują na niekorzystny wpływ dużej ilości nabiału i wysokiego stężenia jodu w diecie.
Nowe spojrzenie medycyny na rodzaje trądziku
Wszyscy znamy dobrze określenie „trądzik młodzieńczy”, ale dziś w nomenklaturze medycznej nie używamy już tego pojęcia właśnie ze wspomnianego wcześniej względu – trądzik, który pojawił się w okresie dojrzewania może towarzyszyć pacjentowi również w dalszych etapach jego życia. Mówimy tu przede wszystkim o „trądziku pospolitym”, który występuje powszechnie – u osób młodych, ale również i dorosłych. Warto wiedzieć, że „trądzik różowaty” jest zupełnie inną chorobą, błędnie wrzucaną do tego samego worka. Tymczasem zupełnie inne podłoże tej przypadłości wiąże się z odmiennym podejściem do leczenia. Trądzik pospolity jest chorobą zapalną skóry w obrębie gruczołów łojowych i manifestuje się na skórze występowaniem zaskórników, krost, grudek czy guzków zapalnych, natomiast trądzik różowaty jest chorobą wieku dorosłego i jest to choroba naczyń skóry. Polega na tworzeniu się nieprawidłowych i w nadmiernej ilości naczyń krwionośnych (teleangiektazji) w powierzchownych warstwach skóry właściwej. Dają one efekt wizualny w postaci rumienia i tzw. cerę naczynkową – najczęściej ten typ cery jest pierwszą (tzw. rumieniową) fazą trądziku różowatego. Określamy 4 fazy – drugą fazą jest faza rumieniowo-grudkowa. W trzeciej fazie oprócz rumienia i grudek dochodzi do pojawiania się również krostek. W czwartej fazie obserwujemy wystąpienie głębokich guzków zapalnych, które mogą ustępować z pozostawieniem blizn.
Terapia trądziku u Pacjentek i Pacjentów – podobieństwa i różnice
Trądzik pospolity występuje w sposób porównywalny zarówno u młodych mężczyzn, jak i dorastających kobiet. Często większe nasilenie występuje u płci męskiej i następuje nieco później – między 16 a 18 rokiem życia. Z kolei trądzik różowaty zawsze postrzegany był jako choroba dotycząca zwłaszcza kobiet po 35. roku życia. Obecnie jednak wiemy, że nie jest to prawda. Ta forma trądziku dotyka zarówno kobiety, jak i mężczyzn, jednak przebieg choroby jest często inny. Wymaga również bardzo indywidualnego podejścia w zakresie tworzenia planów terapeutycznych.
U kobiet najczęściej leczę fazę rumieniową bądź rumieniowo-grudkową, natomiast u mężczyzn występuje jedna z postaci trądziku różowatego, która nie występuje u kobiet. Jest to postać przerostowa dotycząca nosa, tzw. rinophyma czyli guzowatość nosa. Z kolei niemal wyłącznie u kobiet występuje postać tzw. okołoustnego zapalenia twarzy, zaliczanego do jednej z postaci trądziku różowatego i związanego z przewlekłym stosowaniem kremów bądź maści sterydowych.
Dermatologia estetyczna – skuteczna droga do wyleczenia trądziku
Medycyna estetyczna nie zajmuje się leczeniem trądziku, ale jest bardzo skuteczna w obszarze niwelowania i spłycania blizn potrądzikowych, które budzą dyskomfort, obniżają poczucie wartości i poziom akceptacji.
Sposób leczenia trądziku zależy przede wszystkim od nasilenia zmian trądzikowych. W postaci łagodnej i średnio-nasilonej stosujemy leki miejscowe. Są to m.in. retinoidy, nadtlenek benzoilu, kwas azaleinowy, antybiotyki do stosowania miejscowego – zwłaszcza klindamycyna i nadal pozostająca w obiegu – erytromecyna. Obecnie bardzo dużą popularnością cieszą się leki będące kombinacją dwóch różnych substancji aktywnych, np. nadtlenku benzoilu i retinoidu albo retinoidu i antybiotyku. Takie kuracje dają bardzo dobre efekty, mniejsze działanie niepożądane niż w przypadku np. stosowania wyłącznie retinoidów, które mogą mieć działanie podrażniające skórę. Preparaty łączone wykazują lepszą tolerancję i większą skuteczność. Przy kuracji antybiotykowej pamiętajmy, aby nie przekraczać dwóch tygodni ciągłego stosowania leku, aby nie doprowadzać u pacjentów do lekooporności. Również z tego względu polecam preparaty zawierające nadtlenek benzoilu, którego obecność w preparacie zapobiega występowaniu lekooporności przy kombinacji z antybiotykiem.
W przypadku trądziku nasilonego lub z przewagą zaskórników zamkniętych bądź też w trądziku, który ustępuje z pozostawieniem blizn potrądzikowych (i wtedy poziom nasilenia trądziku nie ma znaczenia) – jest wskazanie do włączenia retinoidów doustnych. Jest to pochodna wit. A, działająca na gruczoły łojowe, zmniejszająca ich rozmiary, regulująca wydzielanie sebum. Lek ten również normalizuje rogowacenie naskórka. Wszystko to wpływa na ograniczenie zmian zapalnych w skórze.
Trądzik z bliznami
Gdy mamy do czynienia z trądzikiem pospolitym, w którym współistnieją blizny czy przebarwienia potrądzikowe, wtedy włączam do terapii różnego rodzaju technologie laserowe: lasery ablacyjne i lasery nieablacyjne (najskuteczniejsze lasery tulowe, lasery mozaikowe, lasery CO2). To technologie o bardzo wysokiej skuteczności. Najnowsze, fotoakustyczne technologie pikosekundowe również wykazuje bardzo dobre efekty, szczególnie w leczeniu blizn potrądzikowych. W leczeniu trądziku zwyczajnego dużą skuteczność osiąga także radiofrekwencja mikroigłowa. Jest to technologia, która bardzo głęboko i bardzo skutecznie przebudowuje skórę i pomaga w leczeniu zarówno trądziku aktywnego (tu zwracam uwagę na przewagę tej technologii), jak i blizn potrądzikowych.
W leczeniu blizn potrądzikowych możemy stosować także zabiegi z wykorzystaniem nakłuwania mikroigłowego, mające na celu przebudowę skóry i wyrównanie jej tekstury. Możemy stosować także peelingi chemiczne. Ich skuteczność jest udowodniona i warto po nie sięgać, choć należy je traktować tylko jako wsparcie terapii, a nie jej główny element. Technologie laserowe zdecydowanie zajmują pierwsze miejsce, jeśli chodzi o skuteczność.
Leczenie farmakologiczne
W swojej klinice prowadząc pacjentów zmagających się z problemem trądziku najczęściej łączę indywidualnie dobrane terapie laserowe z leczeniem farmakologicznym retinoidami. Przy indywidualnie dobranych terapiach zawsze kwestią nadrzędną jest zachowanie wszelkich zasad bezpieczeństwa dla pacjenta związanych ze stosowaniem zarówno laserów, jak i retinoidów. Leczenie łączone, czyli wykonanie zabiegów laserowych i następowe leczenie retinoidami doustnymi bądź doustna antybiotykoterapia są bardzo skuteczne. Kluczowe jest umiejętne dobranie zarówno dopasowanie technologii, jak i preparatów farmakologicznych. Ważna jest również odpowiednio dobrana pielęgnacja, ponieważ każda skóra trądzikowa jest skórą nadwrażliwą, nadmiernie aktywną, łatwo ulega podrażnieniom na substancje tolerowane zwykle przez skórę niedotkniętą trądzikiem. Proponując pacjentowi pielęgnację domową i podając wytyczne dotyczące oczyszczania (zwłaszcza polecanego oczyszczania olejkowego i niewskazanych micele), tonizowania, nawilżania czy absolutnie niezbędnej fotoprotekcji. Musimy zwrócić szczególną uwagę na fakt, z jak wymagającymi przypadkami mamy do czynienia.
W przypadku skóry trądzikowej mniej znaczy więcej, dlatego odpowiednio opracowane i indywidualnie dobrane terapie łączone oraz zalecenia dotyczące domowego oczyszczania i nawilżania to dobra podstawa. Dla mnie – jako dermatologa estetycznego to również punkt wyjścia do przeprowadzenia pacjenta przez proces leczenia, którego celem jest zdrowa, ukojona skóra.
Agnieszka Topczewska – Piskała o odchudzaniu i mitach na ten temat diet coach, dietetyk, autorka…
Cenię różne metody biostymulacji skóry, a pytana o swoje ulubione, stawiam na technologie laserowe i…
