Do gabinetów kosmetologicznych i klinik medycyny estetycznej trafia coraz więcej pacjentów z atopowym zapaleniem skóry. Oprócz zabiegów łagodzących stany zapalne i wzmacniających barierę hydrolipidową warto u nich wprowadzić suplementację wybranych probiotyków.
Claudia Musiał
Doktorantka nauk medycznych Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego (Katedra i Zakład Chemii Medycznej, Wydział Lekarski), kosmetolog – specjalista kosmetologii bioestetycznej, trycholog, autorka książki „Trychologia kosmetologiczna i lekarska”
Korelacja mikrobiomu jelitowego ze schorzeniami skóry
Mikrobiom jelitowy ma ścisły związek z poszczególnymi dermatozami. Jedną z nich jest egzema, czyli choroba o etiologii zapalnej w obrębie wierzchnich warstw skóry, objawiająca się między innymi świądem oraz zaczerwienieniem. Według źródeł wysokie dawki szczepów bakteryjnych Bifidobacterium lactis, Lactobacillus rhamnosus oraz Lactobacillus acidophilus dają najbardziej obiecujące wyniki w zakresie łagodzenia zmian lub zapobiegania egzemie.
AZS w skali SCORD
- Do najczęstszych przewlekłych schorzeń skóry o etiologii zapalnej zalicza się atopowe zapalenie skóry (AZS), znane również jako wyprysk atopowy. AZS najczęściej przejawia się w postaci intensywnego zaczerwienienia, świądu, wyprysków oraz suchości skóry.
- Ponadto objawy skórne często skojarzone są z astmą oskrzelową lub alergicznym nieżytem nosa. Etiologia AZS obejmuje czynniki zewnątrzpochodne (środowiskowe), obciążenie genetyczne, a także czynniki o charakterze immunologicznym.
- Stopień nasilenia AZS określa się za pomocą trzyetapowej skali SCORAD (Scoring Atopic Dermatitis), która polega na samoocenie nasilenia objawów oraz rozległości zmian skórnych.
- Co istotne, badania wskazują, że dieta kobiety ciężarnej oraz skład jej mikrobiomu skórnego i jelitowego, a także ewentualna antybiotykoterapia w trakcie ciąży powodują u dzieci znaczny wzrost ryzyka wystąpienia AZS czy innych chorób o etiologii alergicznej.
Badania potwierdzają korzystny wpływ probiotykoterapii
Badano również wpływ doustnego podawania probiotyków w pierwszym roku życia dzieci, jednak w przypadku AZS uzyskane dane kliniczne nie były jednoznaczne. Potwierdziły one jednak pozytywny wpływ, jeśli chodzi o prewencję w alergii pokarmowej czy astmie. Należy jednak podkreślić, że Światowa Organizacja Alergii (World Allergy Organization, WAO) nie rekomenduje kobietom ciężarnym ani kobietom karmiącym piersią stosowania pre- oraz probiotyków jako prewencyjnego środka przeciwko AZS. Wynika to z niewystarczającej ilości doniesień naukowych oraz dowodów klinicznych. Jednak w przypadku osób dorosłych dostępne dane z randomizowanych badań klinicznych wskazują na korzystny wpływ probiotykoterapii u pacjentów cierpiących na AZS. W przypadku prewencji lub łagodzenia objawów AZS rekomenduje się następujące szczepy w zastosowaniu doustnym: Saccharomyces, Lactobacillus oraz Bifidobacterium.
Mechanizm działania probiotyków u osób z AZS
Ograniczenie nasilenia zmian AZS u pacjentów występuje za pośrednictwem mechanizmu poprawy stosunku Th1/Th2, czyli dwóch kluczowych subpopulacji limfocytów pomocniczych (Th), a także ograniczenia takich cytokin jak interleukina-4 (IL-4), interleukina-5 (IL-5), interleukina-6 (IL-6) oraz interleukina-13 (IL-13). Poza tym oprócz ograniczenia wydzielania cytokin prozapalnych (IL-4 oraz IL-6) dochodzi do zahamowania wysoko czułego białka C-reaktywnego (High-Sensitivity CRP, hs-CRP), jak również czynnika martwicy nowotworu typu alfa (Tumor Necrosis Factor α, TNF-α).
