W odpowiedzi na wzrost popularności blefaroplastyki wśród pacjentów rośnie także liczba lekarzy przeprowadzających takie zabiegi operacyjne. Czy rzeczywiście plastyka powiek górnych, najczęściej wykonywany typ blefaroplastyki, to tak szybka i prosta procedura, jak się wydaje?
dr Magdalena Korwin
Specjalista chorób oczu, lekarz medycyny estetycznej. Absolwentka I Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie. Od 2001 roku jest starszym asystentem w Katedrze i Klinice Okulistyki WL WUM oraz w Samodzielnym Publicznym Klinicznym Szpitalu Okulistycznym. Członek Polskiego Towarzystwa Medycyny Estetycznej i Anti-Aging oraz Stowarzyszenia Lekarzy Dermatologów Estetetycznych. Właścicelka „Korwin-Medica” Praktyka Lekarska – Estemmi Beauty Center. Międzynarodowy trener GAIN by Galderma oraz trener zaawansowanych technik plastyki powiek na urządzeniu LOKTAL.
Coraz większa liczba pacjentów zainteresowana jest odmłodzeniem okolicy oka, w tym wykonaniem plastyki powiek, dlatego wręcz lawinowo wzrasta odsetek lekarzy, którzy decydują się przeprowadzać takie zabiegi operacyjne. Najczęściej wykonywanym typem blefaroplastyki jest plastyka powiek górnych. Patrząc z boku, wydaje się, że jest to szybka i prosta procedura. Nic bardziej mylnego.
Kanony piękna – jak zmieniały się wzorce urody i czym jest złota proporcja?
Od początku cywilizacji ludzkiej istniały określone kanony piękna, czyli obowiązujące wzorce urody, które zmieniały się przez wieki. Wpływ na to, co uważamy za atrakcyjne, ma wiele czynników, m.in. środowisko, kultura, sztuka, a obecnie dodatkowo media. Cechą, która łączy wszystkie te kanony, jest symetria. Człowiek uznaje za atrakcyjne twarze symetryczne, gdyż podświadomie mózg uznaje je za zdrowe. Młody wygląd to najważniejszy komponent atrakcyjności. Chcemy, by nasza skóra była pozbawiona zmarszczek, gładka, jędrna i jasna. Młoda twarz ma z reguły kształt odwróconego trójkąta. Jest to tak zwany trójkąt młodości. Niestety z wiekiem proporcje te ulegają odwróceniu.
Zagadnienia uniwersalnego piękna zgłębiali już starożytni filozofowie. Wiązali oni piękno z proporcjami, czyli z matematyką. Według Polikleta idealne proporcje ciała występują wówczas, gdy wysokość głowy stanowi ⅛ wysokości całego ciała. Proporcja ta zwana jest także „boską proporcją” lub „złotą proporcją”. Złotą proporcję – Φ – można odnaleźć nie tylko w matematyce (np. w ciągu Fibonacciego i tzw. złotej spirali), ale także w przyrodzie (np. w proporcjach części organów u niektórych zwierząt i roślin, w układzie łusek szyszki i pestek słonecznika, w ułożeniu nerwów w liściu).
Fakt, że umysł człowieka postrzega przedmioty, kształty, zjawiska, sylwetki, twarze o złotych proporcjach jako bardziej atrakcyjne, przełożono na działania praktyczne. Chirurg plastyczny doktor Stephen Marquardt, stworzył maskę (archetypal mask) – komputerowy model twarzy idealnej oparty na liczbie φ i jej wielokrotnościach. Taką maskę w postaci geometrycznej siatki nakłada się na zdjęcie twarzy. Różnice względem maski są związane z wiekiem, płcią i pochodzeniem etnicznym.
Plastyka powiek górnych – na czym polega zabieg i kiedy warto go wykonać?
Młoda, atrakcyjna twarz charakteryzuje się gładkością, brakiem cieni oraz łagodnymi, harmonijnymi liniami – policzki są napięte, okrągłe, a wyniosłość jarzmową pokrywa jarzmowa poduszka tłuszczowa, co sprawia, że kontur twarzy ma kształt łagodnej krzywej idącej od powiek do szczęki. Trójkąt podjarzmowy także pozostaje gładki i wypukły. Oczy młodej osoby mają uniesione lekko ku górze kąty boczne i przyśrodkowe.
Starzenie się środkowej części twarzy jest procesem dynamicznym, wieloczynnikowym, wywołanym głównie przez zanik kości twarzoczaszki oraz poduszek tłuszczowych. Zmiany są najbardziej widoczne w obrębie „doliny łez” oraz trójkąta podjarzmowego. Utrata objętości i wiotkość w tych obszarach sprawia, że twarz wygląda na smutną i zmęczoną.
Oczy według wielu są zwierciadłem duszy. Jasne, bystre spojrzenie to także synonim młodzieńczego wyglądu oraz dobrej kondycji całego ciała. Równie ważne jest to, jaką oczy mają oprawę, czyli w jakiej kondycji jest skóra wokół oczu. Z wiekiem okolice oczu zmieniają się, pogarsza się m.in. jakość skóry. Starzeje się ona szybciej niż w innych rejonach ciała, głównie dlatego że jest bardzo cienka i niemal pozbawiona gruczołów łojowych. Narażona jest również na wiele niekorzystnych czynników, takich jak promieniowanie słoneczne, praca mięśni, makijaż. Wraz wiekiem i utratą kolagenu górne powieki opadają, pojawia się nadmiar skóry, zdarzają się przepukliny tłuszczowe, czemu dodatkowo często może towarzyszyć opadanie łuków brwiowych. Pogłębiają się i utrwalają zmarszczki boczne, tzw. kurze łapki, a zanik tkanki podskórnej i scieńczenie skóry pod oczami powodują powstawanie cieni.
Celem chirurgii estetycznej jest przywrócenie młodego wyglądu twarzy poprzez poprawę objętości i kształtu oraz odmłodzenie oka. Plastykę powieki górnej przeprowadza się, aby przesunąć brzeg powieki zgodnie z wiekiem pacjenta, z przywróceniem górnej zmarszczki powiekowej. Nadmiar skóry, mięśni i tkanki tłuszczowej konieczny do usunięcia należy prawidłowo oszacować, aby uniknąć trudności z zamknięciem oczu i problemów z ich suchością. Brzegi powiek górnych powinny być symetryczne i wizualnie podobne do tych w młodości. Niezbędna jest symetria górnych zmarszczek powiekowych.
Plastyka powiek dolnych – na czym polega zabieg i jakie daje efekty?
Celem plastyki powieki dolnej jest wycięcie skóry, mięśni czy tkanki tłuszczowej w takim zakresie, aby uniknąć odwinięcia jej brzegu od gałki ocznej. Cel ten zostaje osiągnięty przez całkowite zamknięcie rany bez odsłonięcia twardówki pod dolnym brzegiem rogówki i bez wywinięcia powieki na zewnątrz, zgodnie z symetrią kątów bocznych. Niejednokrotnie również konieczne jest przesunięcie tłuszczu w celu korekcji ubytków tkanek związanych z wiekiem lub wykonanie lipotransferu tłuszczu.
Kluczową kwestią dla uzyskania optymalnego efektu zabiegu operacyjnego jest prawidłowa ocena i kwalifikacja pacjenta. Należy ocenić skórę powiek, występowanie obrzęków oraz wykonać badanie i ocenę okolicy czoła i brwi. Konieczne jest stwierdzenie i prawidłowe rozpoznanie zmian takich jak przepukliny tłuszczu oczodołowego, zastój chłonki, obrzęki poduszek jarzmowych, tzw. malar bags, wypadanie gruczołu łzowego, przerost lub wiotkość mięśnia okrężnego oka, obecność „festoonów”.
Objawy starzenia twarzy a płeć – jak różni się proces u kobiet i mężczyzn?
Kolejnym istotnym czynnikiem, który należy brać pod uwagę, jest różnica w budowie
i proporcjach twarzy w zależności od płci. U mężczyzn z wiekiem dochodzi do zwiększonej projekcji kości czołowej w obrębie linii pośrodkowej oraz w okolicy nadoczodołowej lewej i prawej. U kobiet z kolei z wiekiem dochodzi do zmniejszenia projekcji kości czołowej w części nadoczodołowej prawej i lewej, ale nie w obrębie linii pośrodkowej. Czoło kobiety jest bardziej strome, mężczyzny – bardziej płaskie. Wraz z upływem czasu czoło kobiety w związku z ubytkiem kości staje się bardziej zbliżone do męskiego.
Przeciwwskazania do plastyki powiek – kiedy nie można wykonać zabiegu?
Jak w przypadku każdej procedury zabiegowej, istnieją oczywiście przeciwwskazania do wykonania plastyki powiek. Są to między innymi: obrzęk śluzowaty, choroba Hashimoto, nadczynność tarczycy, choroby ziarniniakowe takie jak sarkoidoza, myastenia gravis, orbitopatia tarczycowa.
Szczególną uwagę i ostrożność w kwalifikacji do operacji należy zachować w przypadku chorób autoimmunologicznych przebiegających z objawami zespołu suchego oka, takich jak zespół Sjögrena czy pęcherzyca oczna. Stany takie raczej dyskwalifikują pacjenta z zabiegu blefaroplastyki.
Należy wiedzieć i pamiętać o tym, że każdy zabieg operacyjny przeprowadzany w obrębie aparatu ochronnego oka powoduje przejściowe zaburzenia jakościowe i ilościowe w obrębie filmu łzowego, a zatem przez okres kilku miesięcy po operacji u każdego pacjenta mogą pojawić się lub nasilić objawy suchości oczu.
Ostateczny efekt, zarówno funkcjonalny, jak i estetyczny, jest wypadkową prawidłowej kwalifikacji, oceny, przeprowadzenia zabiegu operacyjnego, jak również przebiegu procesu gojenia i przebudowy tkanek. Dlatego tak ważne jest stosowanie się pacjenta do zaleceń pooperacyjnych. Musimy pamiętać i uświadomić operowanych pacjentów, że efekt ostateczny zależy nie tylko od nas, operatorów, ale także od samych pacjentów, a uzyskanie go trwa. Każdy chirurg wie, że pierwszy etap gojenia to okres 3–6 miesięcy, natomiast pełna przebudowa tkanek i rany samej w sobie może zająć nawet do 12 miesięcy.
Do każdej operacji jak i każdego pacjenta należy podejść indywidualnie, aby obie strony były zadowolone z uzyskanych efektów.
