Na pierwszy rzut oka trudno wychwycić cierpiących na tę chorobę. Jednym z głównych objawów są spore wahania masy ciała w dość krótkim czasie. Chorzy często izolują się społecznie, gdy w grę wchodzą sytuacje związane z jedzeniem, np. wyjście z przyjaciółmi lub lunch ze współpracownikami. Wciąż niewiele mówi się o tym, jak to schorzenie niszczy nie tylko duszę, lecz także ciało.
mgr Aleksandra Zackiewicz o zaburzeniach odżywiania
Dietetyk kliniczny, ekspert telewizyjny, zdobyła II miejsce w konkursie „Dietetyk Roku 2024” Polska News. Założycielka specjalistycznej kliniki dietetycznej Zackiewicz Clinic w Warszawie.
Bulimia (bulimia nervosa) to poważne zaburzenie odżywiania, które charakteryzuje się cyklicznymi epizodami objadania się, po których następują próby pozbycia się spożytego pokarmu. Z klinicznego punktu widzenia jest złożonym problemem psychicznym, który ma wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne pacjenta. Osoby cierpiące na bulimię często odczuwają silne poczucie winy i wstydu po epizodach objadania się, co prowadzi do stosowania różnych metod niekorzystnie wpływających na organizm, takich jak wymioty, nadużywanie środków przeczyszczających czy zbyt intensywne ćwiczenia fizyczne.
Objawami bulimii są przede wszystkim cykliczne epizody nadmiernego jedzenia, często bez obecności innych osób w otoczeniu. Używanie środków przeczyszczających i wymioty leżą głęboko w świadomości chorego, który w ten sposób chce pozbyć się nadwyżki kalorycznej. W pracy z pajentami chorymi na bulimię zauważam ich spore wahania masy ciała w krótkim okresie. Często izolują się społecznie
w sytuacjach związanych z jedzeniem. Wyjście z przyjaciółmi czy lunch ze współpracownikami kończy się najczęściej wymówką. W przypadku skorzystania z tej propozycji – kosztem dalszych konsekwencji bulimicznych, czyli wyrzutów sumienia i np. wymiotów. Warto wspomnieć, że bulimicy mają problemy emocjonalne, takie jak depresja, lęk i niskie poczucie własnej wartości. Chorzy wymagają kompleksowej opieki wielu specjalistów: lekarza, psychiatry, psychoterapeuty czy dietetyka klinicznego, a to stanowi spore wyzwanie w leczeniu zaburzeń odżywiania w Polsce.
Kto najczęściej ma zaburzenia odżywiania?
Na zaburzenia odżywiania chorują już dzieci 13–14-letnie. Wiadomo, że zdecydowana większość zachorowań pojawia się przed 18.–20. rokiem życia. Według National Association of Anorexia Nervosa and Associated Disorders około 0,9 proc. kobiet może cierpieć z powodu anoreksji, a 1,5 proc. z powodu bulimii. W Polsce obecnie nie przeprowadzono szeroko zakrojonych badań epidemiologicznych na ten temat, jednak szacuje się, że
anoreksja może dotyczyć od 0,8–1,8 proc. populacji dziewczyn poniżej 18. roku życia. Chorują także chłopcy i młodzi mężczyźni, jednak znacznie rzadziej niż kobiety.
Czy bulimia jest chorobą przewlekłą?
Bulimia jest uważana za przewlekłe zaburzenie, co oznacza, że może mieć długotrwały charakter. Choć wiele osób przechodzi przez etapy remisji, istnieje również ryzyko nawrotów. Osoby, które przeszły bulimię, mogą doświadczać powrotu objawów w trudnych emocjonalnie lub stresujących sytuacjach.
Jak rozpoznać osobę chorą na bulimię?
Rozpoznanie bulimii może być trudniejsze niż w przypadku anoreksji, ponieważ chorzy skrupulatnie ukrywają swoje zachowania, pozorując właściwe relacje z jedzeniem. Istnieją jednak pewne charakterystyczne objawy, na które warto zwrócić uwagę:
– nagłe zmiany w masie ciała, w tym szybkie przybieranie lub chudnięcie,
– bladość skóry, cienie pod oczami wynikające z niedostatku składników odżywczych,
– widoczne oznaki wymiotów, takie jak obrzęk gruczołów ślinowych czy uszkodzenia zębów,
– spadki energii i wahania nastrojów w ciągu dnia,
– spożywanie bardzo małych posiłków w ciągu dnia kosztem napadów wilczego głodu wieczorem,
– nadmierna dbałość o wygląd, dietę lub aktywność fizyczną,
– izolacja społeczna związana z jedzeniem,
– częste infekcje, przeziębienia, podatność na kontuzje.
Jeżeli zauważamy u kogoś powyższe objawy – dyskretnie porozmawiajmy i zasugerujmy pomoc choćby w poszukaniu specjalisty. Możliwe, że chory, które poczuje wsparcie z zewnątrz, porozmawia o problemie, otworzy się na działanie i leczenie.
Przypadek gabinetowy
W swojej praktyce gabinetowej miałam pod opiekę pacjentkę, 22-letnią studentkę. Zgłosiła się do mnie z powodu wahań masy ciała i ogólnego złego samopoczucia.
Po szczegółowym wywiadzie, podczas którego udało mi się ją otworzyć, okazało się, że od dwóch lat zmaga się z bulimią. Przyznawała, że po epizodach objadania się stosowała wymioty i często nadużywała środków przeczyszczających. Czuła się osamotniona i wstydziła się swojego zachowania. Podczas współpracy i dietoterapii skupiłyśmy się na budowaniu zdrowej relacji z jedzeniem. Zasugerowałam jej równorzędną współpracę z psychoterapeutą. Chora uczestniczyła w terapii poznawczo-behawioralnej, a także w regularnych spotkaniach ze mną jako dietetykiem. To połączenie miało na celu wprowadzenie zrównoważonego planu żywieniowego.
Po kilku miesiącach pacjentka poczuła się lepiej. Nauczyła się rozpoznawać swoje wyzwalacze emocjonalne i lepiej radzić sobie z sytuacjami stresowymi bez uciekania się do szkodliwych praktyk. Warto nadmienić, że oprócz współpracy ze specjalistami niesamowicie pomocna okazała się opieka i zainteresowanie ze strony bliskich. To było kluczowe w jej procesie zdrowienia.
Jakie są zagrożenia zdrowotne związane z bulimią?
Bulimia niesie z sobą wiele poważnych zagrożeń zdrowotnych, które mogą wpływać na różne układy organizmu. Do najważniejszych zagrożeń należą:
Problemy z układem pokarmowym
Częste wymioty mogą prowadzić do uszkodzenia przełyku, zapalenia gardła oraz refluksu żołądkowego, a w dalszej konsekwencji do nadżerek czy wrzodów żołądka. Długotrwałe nadużywanie środków przeczyszczających może prowadzić do przewlekłych zaparć i uszkodzeń jelit. Zostaje także naruszona cenna mikrobiota jelitowa która chroni organizm przed szkodliwymi patogenami z zewnątrz i wpływa na naszą odporność ogólnoustrojową.
Problemy z gospodarką cukrową
Niezbilansowana w składniki odżywcze i niestabilna kalorycznie codzienna dieta może doprowadzać do problemów z prawidłowym stężeniem glukozy we krwi. Oprócz typowych objawów, takich jak spadek energii, senność, rozdrażnienie, wahania nastrojów, w dalszej konsekwencji bulimia może prowadzić nawet do niebezpiecznego stanu hipoglikemii reaktywnej. W praktyce gabinetowej zauważam u pacjentów z hipoglikemią reaktywną następujące objawy: wzmożone uczucie głodu, osłabienie, senność, problemy z koncentracją, lęk, drżenie lub drętwienie kończyn, zimne poty, rozszerzenie źrenic, zaburzenia widzenia i tachykardię. Jest to niebezpieczny stan dla organizmu, który w dalszej perspektywie nieleczonej bulimii może prowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2.
Deficyty składników odżywczych
Przez „metody bulimiczne” pozbywania się pokarmu z organizmu (wymioty, biegunki, stosowanie środków przeczyszczających) może dojść do zaburzeń wchłaniania cennych witamin i składników mineralnych oraz ich deficytów w organizmie. Zagrożeniem jest także skrajne niedożywienie białkowe, kwalifikujące się do natychmiastowej interwencji dietetyka klinicznego, a czasem nawet do pobytu w szpitalu.
Zaburzenia elektrolitowe
Bulimia często prowadzi do zaburzeń równowagi elektrolitowej, co może skutkować poważnymi komplikacjami, takimi jak odwodnienie, arytmie serca, niewydolność nerek, a w skrajnych przypadkach nawet do zgonu.
Problemy stomatologiczne
Kwas żołądkowy wydobywający się przez jamę ustną podczas wymiotów może powodować erozję szkliwa zębów, co prowadzi do próchnicy i innych problemów stomatologicznych.
Zaburzenia psychiczne
Bulimia często współwystępuje z innymi zaburzeniami psychicznymi, takimi jak depresja, lęk czy zaburzenia obsesyjno-kompulsywne. Może to pogłębiać problemy emocjonalne i utrudniać leczenie.
Jak najczęściej wygląda leczenie bulimii?
Jest ono złożonym procesem, który zazwyczaj obejmuje wielodyscyplinarne podejście. Kluczowe elementy leczenia stanowią:
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest jedną z najskuteczniejszych metod leczenia bulimii. Pomaga pacjentom zrozumieć i zmienić negatywne myśli oraz zachowania związane z jedzeniem, ciałem i emocjami. Chorzy pacjenci również udzielają się w grupach wsparcia. Takie spotkania zarówno online, jak i na terapiach stacjonarnych są dla nich pomocne. Pacjenci mają okazję wymieniać się doświadczeniami, a to często przynosi ulgę i poczucie przynależności.
Współpraca z dietetykiem jest niezbędna, by pomóc pacjentom wdrożyć zdrowe nawyki żywieniowe. Dietetyk może pomóc w opracowaniu zrównoważonego planu żywieniowego, który dostarcza niezbędnych składników odżywczych. Zadba też o to, by forma posiłków była dostosowana indywidualnie do każdego pacjenta.
Leki. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić stosowanie leków takich jak selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), które pomagają w redukcji objawów depresji i lęku.
Edukacja pacjentów i ich rodzin na temat bulimii oraz jej wpływu na zdrowie jest istotna w procesie leczenia. Zrozumienie, jak zaburzenie odżywiania wpływa na życie, może pomóc w budowaniu wsparcia ze strony bliskich.
Warto zwrócić uwagę na profilaktykę – z naciskiem na edukację w placówkach szkolnych. Także uczestnictwo w programach, szkoleniach ogólnodostępnych. Edukacja młodzieży na temat zdrowego stylu życia, akceptacji swojego ciała oraz umiejętności radzenia sobie ze stresem może znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia zaburzeń odżywiania. Szkoły, organizacje pozarządowe oraz rodziny powinny współpracować, by promować zdrowe nawyki żywieniowe i budować pozytywny obraz ciała wśród młodych ludzi. Wsparcie społeczne, czyli rodzina i przyjaciele, odgrywa istotną rolę w tworzeniu wspierającego środowiska, które może pomóc osobie cierpiącej na bulimię czuć się akceptowaną i rozumianą. Osoby chore na bulimię często czują się izolowane i nieakceptowane, dlatego wsparcie emocjonalne i zrozumienie ze strony bliskich mogą znacznie wpłynąć na ich proces zdrowienia.
Podsumowanie
Bulimia jest poważnym zaburzeniem odżywiania, które wymaga kompleksowego podejścia do diagnozy i leczenia.
Kluczowe jest wczesne rozpoznanie oraz dostęp do wsparcia psychologicznego i dietetycznego. Dzięki odpowiedniemu leczeniu i wsparciu osoby z bulimią mogą nauczyć się zdrowych sposobów radzenia sobie z emocjami, odbudować zrównoważoną relację z jedzeniem oraz zapobiec wystąpieniu poważnych problemów zdrowotnych. Leczenie bulimii to proces, który wymaga czasu i cierpliwości, jednak jest możliwy dzięki odpowiedniej opiece i wsparciu. Pamiętajmy, że każdy przypadek jest inny, a leczenie powinno być dostosowane do indywidualnej sytuacji i potrzeb pacjenta.
Jak leczyć estetoreksję – obsesję korzystania z zabiegów estetycznych?
Estetoreksja jest uzależnieniem behawioralnym, podobnym jak zakupoholizm, pracoholizm czy uzależnienie od gier komputerowych. Nałóg ten charakteryzuje się odczuwaniem wewnętrznego przymusu do powtarzania pewnych czynności lub grup czynności. Wykonywanie ich, powoduje u osoby uzależnionej uczucie euforii, spełnienia oraz zadowolenia. Czasem estetoreksja bywa mylona z dysmorfofobią. Są jednak z goła czymś innym…
Firma Galderma wprowadzi do sprzedaży nowe biostymulatory tkankowe oparte na jedwabiu – podaje portal aestheticjournal.com.…
Korekta przegrody nosa to zabieg najczęściej wykonywany z powodów zdrowotnych, ale w wielu przypadkach ma…
