Tropokolagen to grupa białek strukturalnych o budowie potrójnej helisy łańcuchów polipeptydowych. Dotychczas opisano 28 typów kolagenu, które podzielono na dwie grupy: włókniste i niewłókniste. I chociaż wszystkie one występują w macierzy zewnątrzkomórkowej, to ich wielkość, funkcje i rozmieszczenie w tkankach znacznie się różnią. Za produkcję kolagenu odpowiadają przede wszystkim fibroblasty i chondrocyty, a ponad połowę wszystkich aminokwasów budulcowych stanowią glicyna, prolina i hydroksyprolina.

Ważną rolę jako kofaktor w syntezie kolagenu pełni witamina C. Fibroblasty są również źródłem metaloproteinaz macierzy, które odpowiadają za enzymatyczny rozkład kolagenu. Stabilna równowaga pomiędzy produkcją a degradacją kolagenu utrzymuje się mniej więcej do 18. roku życia. Potem stopniowo produkcja kolagenu się zmniejsza, a po 40. roku życia ten spadek gwałtownie przyspiesza, dając ubytek rzędu nawet 1–2% kolagenu rocznie. [9] Biorąc pod uwagę, że kolagen stanowi blisko jedną trzecią wszystkich białek organizmu ludzkiego, a skóra składa się z kolagenu w blisko 70%, nie powinno się tego zjawiska bagatelizować. Wiemy również, że nie tylko wiek, lecz także niektóre czynniki środowiskowe mogą prowadzić do zaniku kolagenu w organizmie. Przykładem może być palenie papierosów, które przyczynia się do spowolnienia syntezy i przyspieszenia degradacji kolagenu. Stężenie metaloproteinaz u palaczy okazuje się dwukrotnie wyższe niż u osób niepalących. [6]

Kolagen w diecie

Głównym źródłem kolagenu w diecie są bogate w ten składnik tkanki zwierzęce: drób, ryby (spożywane w całości, czyli ze skórą) oraz żelatyna. Produkty roślinne nie zawierają kolagenu i są ubogie w aminokwasy budulcowe: glicynę, prolinę i hydroksyprolinę. Aby zapewnić osobom pozostającym na diecie wegetariańskiej i wegańskiej odpowiednią ilość kolagenu, podejmuje się próby wykorzystania genetycznie zmodyfikowanych organizmów, bakterii i drożdży do produkcji rekombinowanego kolagenu i rekombinowanej żelatyny. [1] Niezależnie od źródła pochodzenia kolagenu zapewnienie jego odpowiedniej ilości w diecie nie jest proste, zważywszy na to, że bogate w kolagen pokarmy często mają również wysoką zawartość tłuszczów i cholesterolu. Dlatego dobrym rozwiązaniem wydaje się doustna suplementacja kolagenu, najlepiej w postaci hydrolizatu, czyli krótkich fragmentów łańcucha polipeptydowego uzyskanych przy udziale wody i enzymów. Taka forma jest znacznie lepiej przyswajalna niż całe skręcone helisy, których trawienie, jak w przypadku każdego białka, wymagałoby od organizmu uruchomienia dodatkowych, energochłonnych procesów.