Wypełnianie tej części twarzy to nadal jedna z najczęściej wykonywanych procedur zabiegowych medycyny estetycznej. Niestety, często wiąże się z powikłaniami. Można je naprawić za pomocą hialuronidazy i kwasu hialuronowego. O wybranych metodach opowiada nasza ekspertka.
Dr Marta Walaszek o modelowaniu ust
lekarz medycyny estetycznej z Kliniki Pawlikowski
Właściwości kwasu hialuronowego i hialuronidazy
Kwas hialuronowy jest substancją endogennie występującą w przestrzeni pozakomórkowej organizmu każdego człowieka. W sposób ciągły zachodzą procesy jego syntezy i rozkładu, wpływając na zmienność struktury i właściwości biologicznych skóry. Hialuronidaza jest enzymem pochodzenia naturalnego, katalizującym degradację kwasu hialuronowego przez rozpad wiązań strukturalnych. Naturalnie jest produkowana przez bakterie, ułatwiając im atakowanie komórek, występuje w jadzie niektórych zwierząt, np. jadzie pszczelim, oraz odgrywa ważną rolę jako endogenny enzym w organizmie ludzkim, m.in. ułatwiając plemnikom wniknięcie do komórki jajowej.
Hialuronidaza jest substancją szeroko stosowaną w medycynie, m.in. w leczeniu krwotoków wewnętrznych, w ortopedii, okulistyce oraz urologii i ginekologii, a także coraz częściej w medycynie estetycznej jako substancja rozpuszczająca wcześniej podany usieciowany kwas hialuronowy. Jest także rekomendowana jako antidotum na zatrucie alkaloidami barwinka różyczkowego stosowanego w onkologii lub do zmniejszenia objawów po omyłkowym pozanaczyniowym podaniu cytostatyków.
Ryzyko powikłań po użyciu kwasu hialuronowego
Używany w medycynie estetycznej usieciowany kwas hialuronowy jest substancją rozpuszczalną, która ulega stopniowemu wchłanianiu – efekty jego zastosowania nie są więc dożywotnie. Po aplikacji ma zdolność do wiązania wody, dlatego efekty wypełnienia utrzymują się do kilku lat. Niestety, zdarza się, że zamiast pożądanego efektu dochodzi
do powikłań lub rezultat zabiegu nie spełnia oczekiwań pacjenta, powodując wizualny dyskomfort i obniżone samopoczucie. Wówczas zastosowanie znajduje zabieg z użyciem hialuronidazy, który w okolicy czerwieni wargowej potocznie jest określany jako rozpuszczanie ust.
Sytuacja ta może nastąpić w wyniku zastosowania nieprawidłowej techniki iniekcyjnej, nieprzestrzegania zasad antyseptyki, błędnego wyboru preparatu (zbyt twardego lub niskiej jakości, bez europejskiej certyfikacji oraz rejestracji przez FDA), braku znajomości anatomii przez osobę wykonującą zabieg. Czynnikiem sprzyjającym jest również aktualna powszechność wykonywania zabiegów iniekcyjnych przez osoby nieposiadające do tego odpowiednich uprawnień. Zmienia się także moda w medycynie estetycznej, przez ostatnie lata możemy zauważyć rosnący popyt na naturalność, delikatność i zdrowy, wypoczęty wygląd. Twarze pozbawione wszelkiej mimiki, duże usta i przepełnione policzki to przeszłość. Dlatego też coraz popularniejsze stają się procedury z użyciem enzymu odwracającego skutki poprzednich zabiegów.
Zastosowanie hialuronidazy
Hialuronidaza posiada zdolność do rozkładu długich łańcuchów usieciowanego kwasu hialuronowego na krótsze fragmenty przez rozpad wiązań między jego cząsteczkami. Powinna być podawana pod ścisłą kontrolą lekarza z uwagi na jeden z możliwych skutków ubocznych – wystąpienie wstrząsu anafilaktycznego. Grupę ryzyka stanowią osoby uczulone na jad owadów błonkoskrzydłych (os i pszczół). Przeciwwskazaniem do wykonania zabiegu rozpuszczania kwasu hialuronowego są reakcje alergiczne na enzym hialuronidazy, ciąża i okres laktacji, aktywna choroba nowotworowa, aktywne zmiany zapalne i infekcje w miejscu planowanego zabiegu lub ogólnoustrojowe, źle kontrolowane schorzenia ogólnoustrojowe.
W niektórych sytuacjach wystąpienia powikłań pozabiegowych zastosowanie hialuronidazy jest konieczne.
Do bezwzględnych wskazań należą: ostre niedokrwienie tkanek, spowodowane wstrzyknięciem kwasu hialuronowego do naczynia krwionośnego, postępująca martwica skóry lub objawy postępującej utraty wzroku oraz powikłanie późne, czyli wytworzenie tzw. biofilmu (kolonizacja przez mikroorganizmy obszarów poddanych iniekcji kwasu hialuronowego).
Inne pilne wskazania, wynikające z komplikacji zabiegowych, to powstawanie w okolicy ust zmian skórnych w postaci grudek, obrzęk utrzymujący się dłużej niż dwa tygodnie po zabiegu, znaczna deformacja kształtu lub konturu ust, ropiejące rany po zabiegu, pogorszenie stanu zdrowia: gorączka lub duszności, przewlekły ból na obszarze zabiegowym utrzymujący się dłużej niż siedem dni. Powikłania tego typu u doświadczonych lekarzy medycyny estetycznej zdarzają się rzadko.
Estetyczne wskazania do użycia hialuronidazy
Estetyczne wskazania do użycia hialuronidazy to: efekt Tyndalla (przeświecanie wstrzykniętego kwasu hialuronowego jako błękitnoszary odcień, w wyniku zbyt płytkiego podania preparatu), zbyt duże usta, jatrogenna asymetria czerwieni wargowej, kształt ust niedopasowany do twarzy, nieprawidłowo poprowadzony kontur ust, migracja kwasu hialuronowego poza czerwień wargową.
Migracja najczęściej jest spowodowana podaniem wypełniacza „zbyt wysoko”, wychodząc poza kontur czerwieni wargowej, podaniem zbyt dużej ilości kwasu hialuronowego w krótkim czasie oraz zastosowaniem zbyt twardego, wolumetrycznego preparatu niskiej jakości, który nie integruje się z naturalną tkanką i na skutek silnej pracy mięśnia okrężnego ust ulega przemieszczeniu w strefę białą warg. Mamy wtedy do czynienia z niemieszczącymi się w kanonie naturalnie wyglądających ust tzw. kaczymi dzióbkami.
Technika zabiegu polega na znieczuleniu miejscowym i dezynfekcji obszaru zabiegowego, a następnie iniekcji hialuronidazy we wszystkich miejscach, w których został podany kwas hialuronowy lub gdzie doszło do migracji. Dobrym rozwiązaniem, minimalizującym ryzyko pozostawienia resztek nieznanego pochodzenia kwasu hialuronowego, szczególnie ważnym w przypadku leczenia ostrego niedokrwienia tkanek, jest podawanie enzymu pod kontrolą USG. Różnica jest widoczna natychmiast po iniekcji, jednak na pełne wchłonięcie rozpuszczanego preparatu należy poczekać kilkanaście dni. Minimalny odstęp między rozpuszczaniem kwasu hialuronowego a kolejnym modelowaniem ust to dwa tygodnie. Pozabiegowo mogą pojawić się obrzęk tkanek, siniaki, ból i twardość tkanki w okolicy iniekcji. Zazwyczaj wystarcza wykonanie jednego zabiegu. Szacuje się, że ostateczne efekty można zobaczyć w zależności od ilości zastosowanego enzymu w czasie od 24 godzin do 14 dni. Co ważne, zabieg przynosi trwałe efekty.
Każdemu pacjentowi, któremu po raz pierwszy podajemy hialuronidazę, należy wykonać test alergiczny, tzw. skin prick. Do testu jest potrzebna hialuronidaza, histamina i sól fizjologiczna. Podajemy niewielką ilość w skórę przedramienia. Test dodatni to bąbel pokrzywkowy i rumień w miejscu podania hialuronidazy równy lub większy od odczynu na histaminę. Wyniki testu powinniśmy odczytywać po 30 minutach. Gdy test alergiczny wyjdzie dodatni, nie można podać hialuronidazy. Przed terapią lekarz przeprowadzi dokładny wywiad z pacjentem, by wykluczyć wszelkie przeciwwskazania do podjęcia leczenia i uniknąć niepożądanych skutków ubocznych.
Podsumowanie
Każdy gabinet medycyny estetycznej oferujący zabiegi z użyciem kwasu hialuronowego powinien posiadać w swojej lodówce hialuronidazę, ponieważ w przypadku wystąpienia powikłań ogromne znaczenie ma czas reakcji. Szczególnie w sytuacjach, kiedy dochodzi do ostrego niedokrwienia, niezwłoczne podanie enzymu rozpuszczającego kwas warunkuje szansę pacjenta na wyleczenie, zmniejszając ryzyko powstania trwałego uszczerbku
na zdrowiu, jak np. powstanie owrzodzeń, szpecących blizn lub w skrajnych przypadkach nawet utraty wzroku. Gabinet, który wykonuje takie zabiegi, powinien mieć w swoim wyposażeniu również zestaw przeciwwstrząsowy oraz personel posiadający umiejętność jego zastosowania. Należy ściśle przestrzegać wymagań producenta odnośnie do przechowywania i transportu leku, a także formy jego rozpuszczania przed iniekcją i zalecanych dawek w zależności od wskazania.
Jak modelować „trudne usta?”
Producenci wyrobów medycznych prześcigają się w tworzeniu substancji do wypełniania ust. Obecne na rynku preparaty z kwasem polimlekowym, hydroksyapatytem wapnia, polikaprolaktonem, karboksymetylocelulozą oraz te pochodzenia autologicznego, takie jak fibryna, osocze bogatopłytkowe czy tłuszcz, wciąż ustępują miejsca osławionemu już i oswojonemu w świadomości pacjentów kwasowi hialuronowemu…
Obrzęk Quinckego – groźne powikłanie po modelowaniu ust z użyciem hialuronidazy (DRASTYCZNE ZDJĘCIA)
Nazwa tego schorzenia – obrzęk Quinckego – pochodzi od nazwiska niemieckiego lekarza Heinricha Quinckego. Jako pierwszy opisał to zjawisko w 1882 roku. Objawia się ono się nabrzmieniem …
W starzejącej się skórze aktywność białek szoku cieplnego (HSP) jest zaburzona. Odgrywają one jednak kluczową rolę w procesie jej regeneracji. Dr Dominik Kalinowski o działaniu …
