lek. stom. Marta Walaszek o gummy smile i powikłaniach po toksynie botulinowej
lekarz medycyny estetycznej z Kliniki Pawlikowski
Czym jest gummy smile?
Uśmiech dziąsłowy, czyli tzw. 'gummy smile’ (GS) to wada wynikająca z ekspozycji zbyt dużej ilości dziąseł w stosunku do zębów, przez co zęby wydają się optycznie mniejsze, a uśmiech mniej atrakcyjny. Problem ten częściej dotyczy kobiet. U niektórych osób tworzy się w związku z tym pozioma zmarszczka poniżej kolumienki nosa, a fałdy nosowo-wargowe są pogłębione.(2,3)
Zgodnie z aktualnym piśmiennictwem uśmiech dziąsłowy diagnozujemy, gdy w trakcie uśmiechu pionowy wymiar widocznych dziąseł ponad zębami wynosi więcej niż 3 – 4 mm, mierząc od najbardziej wysuniętych wierzchołków koron klinicznych zębów.
Ze względu na etiologię wyróżniamy następujące rodzaje uśmiechu dziąsłowego:
- typ dziąsłowy – związany z opóźnionym biernym wyrzynaniem zębów
- typ mięśniowy – nadreaktywne mięśnie unoszące wargę górną, zbyt krótka warga górna oraz niska rynienka podnosowa
- typ kostno- szkieletowy – zaburzenia wymiaru pionowego szczęki, protruzja szczęki, często jako wada genetyczna
(1,2,3,4,11,12)
Kiedy toksyna botulinowa jest najskuteczniejsza na gummy smile?
Nadmierna aktywność mięśni unoszących wargi może być skorygowana za pomocą amputacji mięśnia dźwigacza wargi górnej. Jest to jednak zabieg inwazyjny, którego chętniej stosowaną alternatywą stało się zastosowanie off-label domięśniowej iniekcji toksyny botulinowej. (3,6, 7,14)
Gummy smile – jak działa toksyna botulinowa?
Iniekcja toksyny botulinowej to minimalnie inwazyjna metoda leczenia GS. Polecana jest pacjentom, których uśmiech dziąsłowy jest spowodowany hiperreaktywnością mięśni ust. Podanie toksyny botulinowej poraża przewodnictwo nerwowo-mięśniowe poprzez fragmentację synaptosomalnego białka SNAP-25 niezbędnego w procesie uwalniania acetylocholiny z zakończeń presynaptycznych. Po podaniu domięśniowym początkowo następuje szybkie wiązanie ze specyficznymi powierzchniowymi receptorami komórkowymi o wysokim powinowactwie do toksyny, następnie toksyna jest transportowana poprzez błonę komórkową na drodze endocytozy z udziałem pośredniczących receptorów, ostatecznie toksyna jest uwalniana do cytosolu. Procesowi temu towarzyszy hamowanie uwalniania neuroprzekaźnika acetylocholiny.(2,3,15)
Sposób iniekcji
Za uśmiech odpowiedzialny jest jednoczesny skurcz mięśni podnoszących i unoszących wargę górną: dźwigacza wargi górnej i skrzydełka nosa (LLSAN), dźwigacza wargi górnej (LLS), mięśnia jarzmowego większego i mniejszego, a także mięśni wargi dolnej, okrężnego oka i śmiechowego. (1,3,5,8)
Uśmiech dziąsłowy ze względu na grupę mięśni można podzielić na:
- przedni, w którym ekspozycja >3mm dziąsła występuje w rejonie od kła do kła i jest wywoływany głównie przez LLSAM,
- tylny, z nadmierną ekspozycją dziąseł w regionie za kłem i normalną <3mm ekspozycją dziąseł w odcinku przednim, za który w głównej mierze odpowiada mięsień jarzmowy mniejszy i LLS, typ mieszany, łączący dwa poprzednie i angażujący LLSAN, LLS i mięsień jarzmowy mniejszy oraz typ asymetryczny, eksponujący większą ilość dziąseł po jednej stronie (5,8,10,12)
Przedni uśmiech dziąsłowy jest leczony konwencjonalną techniką, przez aplikację boczną do skrzydełka nosa w celu zmniejszenia aktywności LLSAN.
W tylnym uśmiechu dziąsłowym aplikacje należy wykonać w punkcie wyłączającym głównie aktywność mięśnia jarzmowego mniejszego i LLS z połową dawki i drugim punktem 2 cm w bok od pierwszego, na poziomie linii Campera. Relaksacja LLSAN w tym przypadku mogłaby spowodować nieplanowane obniżenie linii uśmiechu w okolicy siekaczy przyśrodkowych.
W mieszanym typie aplikację należy wykonać łącząc dwa poprzednie. Jednak dawka powinna być zmniejszona do 50% w części bocznej do skrzydła nosa.
W przypadkach asymetrii wargowej, która występuje z powodu różnic w aktywności mięśni, pacjenci otrzymują zastrzyki w różnych dawkach po obu stronach twarzy, dobieranych indywidualnie. (5,8,12,13)
Punkt Yonsei położony jest w środku trójkąta utworzonego przez LLSAN, LLS oraz mięsień jarzmowy mniejszy. Znajduje się w linii poziomej, ok. 1cm od skrzydełka nosa oraz w linii pionowej, około 3cm nad kątem ust. Pozwala na jednoiniekcyjną relaksację wszystkich 3 mięśni toksyną botulinową.(2,5,8,9,12,13)
Jaka metoda iniekcji jest najskuteczniejsza?
– Współczesne badania nie wskazują jednoznacznie, która z metod iniekcyjnych daje najlepsze efekty. Wybór metody powinien być wybierany indywidualnie do potrzeb pacjenta oraz zgodnie z doświadczeniem operatora.(6, 8, 9,12,13)
– Z reguły podawane jest 5-7 jednostek toksyny na stronę, w zależności od zaawansowania uśmiechu dziąsłowego.
– Podanie nadmiernej ilości może skutkować opadnięciem wargi górnej, dlatego należy zaczynać od niewielkich dawek, np. 2,5j na stronę z ewentualną dodatkową korektą po 2 tygodniach.(2,3,8,12)
Efekty i środki ostrożności
– Pierwsze działanie jest z reguły widoczne po 24-72h i osiąga maksymalny efekt po 7-14 dniach od podania.
– Uzyskana redukcja uśmiechu dziąsłowego może utrzymywać się 3-6 miesięcy.
– Zabieg można powtarzać co 12 tygodni.
– Skrócenie tego okresu może skutkować rozwojem przeciwciał przeciwko toksynie i rozwojem klinicznej oporności na działanie toksyny botulinowej. (1, 2,6, 8,12).
Możliwe powikłania po podaniu toksyny botulinowej w przypadku gummy smile to:
– asymetryczny uśmiech;
– zapadnięcie się spoidła wargi i smutny wyraz twarzy;
– wydłużenie wargi górnej;
– uśmiech Jokera;
– trudności w mówieniu i jedzeniu.
– Należy zachować ostrożność u osób starszych, u których warga górna może być wiotka i opaść w nadmiernym stopniu oraz u osób nietolerujących osłabienia wargi górnej (np. grający na instrumentach dętych, aktorzy).
Zabieg jest praktycznie bezbolesny i nie wymaga okresu rekonwalescencji. Pozabiegowo zaleca się unikania intensywnej aktywności fizycznej, spożywania napojów alkoholowych, masowania okolicy pozabiegowej, nagrzewania tkanek, korzystania z saun i basenów publicznych.(2,3,12,13)
Bibliografia:
- Monaco A.,Sterni O.,Marci M.C.,Marzo G.,GattoR.,Giannoni M.: Gummy smile: clinical parameters useful for diagnosis adn therapeutical approach. Clin. Pediatr. Dent. 2004, 2, 19–25
- Rajagopal A, Goyal M, Shukla S, Mittal N.: To evaluate the effect and longevity of Botulinum toxin type A (Botox®) in the management of gummy smile – A longitudinal study upto 4 years follow-up. J Oral Biol Craniofac Res. 2021 Apr-Jun;11(2):219-224. doi: 10.1016/j.jobcr.2021.02.006. Epub 2021 Feb 10.
- Mostafa D.: A successful management of sever gummy smile using gingivectomy and botulinum toxin injection: A case report. Int J Surg Case Rep. 2018;42:169-174. doi: 10.1016/j.ijscr.2017.11.055. Epub 2017 Dec 1.
- Pedron IG., Mangano A.: Gummy Smile Correction Using Botulinum Toxin With Respective Gingival Surgery. J Dent (Shiraz). 2018 Sep;19(3):248-252.
- Mazzuco R, Hexsel D.: Gummy smile and botulinum toxin: a new approach based on the gingival exposure area. J Am Acad Dermatol. 2010; 63: 1042–10451.
- Simon Z, Rosenblatt A, Dorfman W.: Eliminating a gummy smile with surgical lip repositioning. J Cosmet Dent 2007; 23: 102-109.
- Aly LA, Hammouda NI.: Botox as an adjunct to lip repositioning for the management of excessive gingival display in the presence of hypermobility of upper lip and vertical maxillary excess. Dent Res J (Isfahan). 2016; 13(6): 478-483.
- Duruel, O., Ataman-Duruel, E. T., Berker, E., & Tözüm, T. F.:Treatment of Various Types of Gummy Smile With Botulinum Toxin-A. Journal of Craniofacial Surgery, 2019,30(3), 876–878.
- Suber JS, Dinh TP, Prince MD.: OnabotulinumtoxinA for the treatment of a ‘‘gummy smile’’. Aesthet Surg J 2014;34:432–437
- Hempton TJ, Dominici JT.: Contemporary crown-lengthening therapy: a review. J Am Dent Assoc 2010;141:647–655
- Silberberg N, Goldstein M, Smidt A.: Excessive gingival display— etiology, diagnosis, and treatment modalities. Quintessence Int 2009;40:809–818
- Cengiz, A. F., Goymen, M., & Akcali, C.:Efficacy of botulinum toxin for treating a gummy smile. American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics, 2020.
- Makkeiah MO, Harfoush M, Makkiah A, Saneeva L, Tuturov N, Katbeh I.: Sravnitel’naya effektivnost’ vvedeniya botoksa i khirurgicheskoi operatsii dlya korrektsii polozheniya gub pri desnevoi ulybke [Comparative efficacy of Botox and surgical lip repositioning in the correction of gummy smile]. Stomatologiia (Mosk). 2021;100(3):47-54. Russian.
- Dym, H., & Pierre, R. (2020).: Diagnosis and Treatment Approaches to a “Gummy Smile.” Dental Clinics of North America.
- Dressler D.: Botulinum toxin drugs: brief history and outlook. J Neural Transm (Vienna). 2016 Mar;123(3):277-9.
Opadające powieki dodają lat i sprawiają, że twarz wygląda smutno. Medycyna estetyczna ma szereg rozwiązań, które pozwalają zmienić ich wygląd. Jednym z nich jest korekta …
W tej dziedzinie medycyny największe zastosowanie ma kwas hialuronowy o dużej gęstości. Dzięki temu jego cząsteczki wiążą na swojej powierzchni więcej wody. Drugą, bardzo istotną …