Podstawą leczenia trądziku przez długi czas była farmakologia. Dziś patrzymy na tę chorobę skóry kompleksowo. Obecnie dermatolodzy skupiają się na wielu aspektach leczenia, aby było ono bardziej skuteczne. Jednym z ważniejszych filarów jest tu nowoczesna laseroterapia, dzięki której niemal można pozbyć się zmian trądzikowych, a także towarzyszących im blizn i przebarwień.
Dr hab. n. med Bartłomiej Kwiek
Dermatolog- wenerolog, profesor na Wydziale Medycznym Uczelni Łazarskiego, wieloletni wykładowca akademicki. Dyrektor naukowy w Klinice Ambroziak Dermatologia.
Zalecenia terapeutyczne dotyczące leczenia trądziku nie zmieniły się praktycznie od 25 lat, kiedy powstały pierwsze preparaty miejscowe złożone. Leczenie trądziku trwa zwykle kilka miesięcy i stosuje się po nim leczenie podtrzymujące. Dla większości pacjentów konieczne jest leczenie skojarzone przynajmniej dwoma preparatami. Po uzyskaniu optymalnych efektów rozpoczyna się terapię podtrzymującą, trwającą minimum 6–12 miesięcy. Zmniejsza to ryzyko nawrotów. Leczenie trądziku to także terapia jego powikłań, takich jak blizny, przebarwienia pozapalne czy rumienie pozapalne. W leczeniu blizn stosuje się farmakoterapię, ale podstawową pozycją są zabiegi fizykalne, w tym szczególnie laseroterapia. Złotym standardem są tu lasery frakcyjne, zarówno klasyczne ablacyjne, jak i mniej inwazyjne – nieablacyjne czy pikosekundowe. W terapii przebarwień stosujemy kompleksowe leczenie, w którym laseroterapia ma ważne miejsce. W terapii rumieni doskonale sprawdzają się nowoczesne lasery naczyniowe. Jednocześnie musimy pamiętać o odpowiedniej pielęgnacji i odpowiedniej diecie. Biorąc pod uwagę kompleksowość i przewlekłość leczenia, kluczowe jest także wsparcie psychologiczne. Trądzik, pomimo że powszechnie uważany jest za mało istotne schorzenie, jest jedną z chorób o największym wpływie na jakość życia i funkcjonowanie pacjenta w społeczeństwie – szczególnie dziś, w dobie wszechobecnej fotografii 4K i mediów społecznościowych.
Oczekiwania pacjenta
Pierwsze spotkanie z pacjentem jest zwykle konfrontacją z rozczarowaniem dotyczącym dotychczasowej terapii lub oczekiwaniem szybkiego rozwiązania problemu. Dlatego też, poza wsparciem psychologicznym, niezwykle ważna jest edukacja pacjenta.
Pacjenci najchętniej chcieliby pozbyć się trądziku w tydzień. Niestety nawet najskuteczniejsza metoda farmakoterapii, czyli doustna izotretynoina, wymaga wielomiesięcznego leczenia i terapii podtrzymującej. Ponadto, izotretynoina nie jest lekiem dla wszystkich ze względu na szereg działań niepożądanych. Zalecamy ją w przypadku najcięższych postaci trądziku i w sytuacji, gdy inne metody okazały się nieskuteczne, a choroba wywołuje blizny lub ma duży wpływ na jakość życia pacjenta. Jednocześnie w łagodniejszych postaciach tej choroby najlepsze preparaty złożone stosowane w leczeniu trądziku dają poprawę o około 15–30% wyższą od placebo.
Większość specjalistów dostrzega m.in. zalety niebieskiego światła i dobrze jest nim wspomagać terapię antytrądzikową. Ja w swojej pracy używam urządzeń z mikrosekundowym laserem neodymowo-yagowym (Cutera®) i u wielu pacjentów obserwuję zmniejszenie łojotoku. To naprawdę działa, ale niestety nie u wszystkich pacjentów. Efekty stosowania tych urządzeń są podobne do tych, jakie uzyskujemy przy podawaniu zarejestrowanych leków na trądzik (Artzi i wsp., „Journal of Cosmetic Dermatology”, 2021).
Nowa nadzieja
Brakowało nam jednak alternatywnej metody leczenia, która dawałaby równie trwałe efekty jak stosowanie izotretynoiny. Z dużym zainteresowaniem śledziłem więc badania, które brały pod lupę skuteczność laserów o długości fali 1726 nm. Pomysł na ten laser zrodził się już w 2000 roku, kiedy to pacjent dr Roxa Andersona (twórcy nowoczesnej laseroterapii) popełnił samobójstwo w trakcie leczenia izotretynoiną. Co prawda, lecząc trądzik, izotretynoina poprawia nastrój pacjentów poprzez poprawę wyglądu, jednak nadal trwają dyskusje, czy u predysponowanych pacjentów nie może dochodzić do zaostrzeń depresji przy rozpoczęciu leczenia. W najlepszych centrach na świecie, od pomysłu na laser działający na gruczoły łojowe do stworzenia urządzenia i schematu leczenia potrzeba było ponad 20 lat. Ta technologia działa wybiórczo na skupiska łoju, co daje efekty podobne do stosowania izotretynoiny. Dochodzi wówczas do selektywnego zanikania gruczołów łojowych bez oparzenia okolicznych tkanek.
Od dwóch lat na świecie i od kilku miesięcy w Europie mamy, także w naszej klinice, laser AviClear, który powstał, aby leczyć trądzik w sposób podobny do izotretynoiny, ale bez typowych dla niej działań niepożądanych.
Jeśli chodzi o o mechanizm działania tego lasera, to nie jest to przysłowiowa czarodziejska różdżka, działająca magicznie od pierwszego dotknięcia. Tego typu urządzenie nie jest w stanie przynieść efektów w tydzień. Gruczoły łojowe muszą ulec atrofii i wydostać się na powierzchnię skóry, dlatego niestety bywa, że na początku zmiany mogą się zaostrzyć, podobnie jak ma to miejsce przy leczeniu retinoidami. Natomiast nawet 12 miesięcy po zastosowaniu tej konkretnej laseroterapii efekty nadal się poprawiają, a zmiana stanu skóry jest trwała, czego dowodzą badania przeprowadzone przez amerykańskich lekarzy testujących ten sprzęt od około trzech lat. Bardzo ważne jest więc, aby przygotować pacjenta na długotrwały proces i uświadomić mu, że nie może oczekiwać cudu od razu.
Dlaczego właśnie ten laser?
Używam urządzenia AviClear od trzech miesięcy. Jeden zabieg trwa ok. 30–40 minut i już po ok. 2–3 sesjach daje rezultaty porównywalne z leczeniem retinoidami. To świetna alternatywa dla tych osób, które nie mogą stosować farmakoterapii. Tę metodę zastosowałem m.in. u swojego 14-letniego pacjenta, cierpiącego na głęboką depresję zaostrzaną dodatkowo ciężkimi zmianami trądzikowymi. Bardzo dobrze zniósł dotychczasową terapię AviClear (Cutera) i w tej chwili jest umówiony na trzecią sesję. Osobiście wierzę, że przy dłuższym testowaniu urządzenia będziemy mieć szansę na zmianę zaleceń dotyczących leczenia trądziku i podstawą jego leczenia nie będzie wyłącznie farmakoterapia stosowana przez 3–6 miesięcy. Liczę, że w tym miejscu alternatywę będzie stanowiła laseroterapia i to rozwiązanie na stałe wejdzie do gabinetów dermatologicznych. Na własnym przykładzie widzę, że rok nowych doświadczeń może wiele zmienić w podejściu do leczenia. Korzystając z tego, że jesteśmy pierwszą kliniką w Europie mającą ten laser, już dziś, jeśli nie mogę stosować retinoidów albo leczenia systemowego, moim wyborem przy leczeniu ciężkiej lub umiarkowanej postaci trądziku jest laser AviClear 1726 nm. Przy okazji warto także wspomnieć, że to światełko w tunelu dla tych, u których stosowanie izotretynoiny powoduje zaostrzenie stanów depresyjnych. W dobie, kiedy większość nastolatków ma lub miewa zaburzenia ze spektrum depresji, może to być więc ogromna szansa na skuteczne i bezpieczne leczenie trądziku.
Poniżej widoczne są efekty po trzech zabiegach z zastosowaniem urządzenia AviClear (Materiały zdjęciowe firmy Cutera, producenta AviClear).
Wyłącznym dystrybutorem urządzenia AviClear marki Cutera w Polsce jest Bogdani Dermatologia – dystrybutor innowacyjnych urządzeń i technologii w zakresie dermatologii, medycyny estetycznej oraz kosmetologii.
Już 5 lutego odbędzie się wyjątkowe spotkanie, na którym profesjonaliści poznają właściwości i techniki podawania…
Unoszą tkanki skuteczniej niż wypełniacze na bazie kwasu hialuronowego.W niektórych przypadkach mogą być małoinwazyjną alternatywą…
