Retinoidy są szeroką grupą form witaminy A, które wykorzystywane są przez skórę, po naturalnej przemianie indukowanej enzymatycznie (esteraza retinylu). Dzięki temu retinoidy przekształcane są w aktywną formę kwasową witaminy A i uzyskują w ten sposób oczekiwane efekty.
Iwona Zbrońska–Jankowska o retinoidach
dyplomowana kosmetyczka
Najważniejsze funkcje witaminy A w skórze
- Opóźnia procesy starzenia, redukuje zmarszczki, wpływa na rozwój, ilość i jakość produkcji fibroblastów, przez co znacząco poprawia jakość włókien kolagenowych, zwiększa produkcję glikozaminoglikanów,
- Naprawia posłoneczne uszkodzenia skóry,
- Zwiększa przepływ krwi i rozbudowę sieci włośniczek,
- Zmniejsza przebarwienia poprzez regulację melanogenezy,
- Normalizuje produkcję sebum, regulując czynność i rozmiary gruczołów łojowych,
- Wygładza i uelastycznia skórę, wpływa korzystnie na keratynocyty i pogrubienie warstwy podstawnej naskórka,
- Zwiększa aktywność EGF i VGF,
- Wzmacnia komórki Langerhansa, co przekłada się na lepszą ochronę immunologiczną skóry,
- Wykazuje właściwości przeciwkancerogenne,
- Stymuluje tworzenie nowych, aktywnych form proteinowych poprzez stymulację DNA.
Najczęściej stosowane w kosmetyce retinoidy to estry retinylu (palmitynian retinylu), retinol i aldehyd retinowy (retinal).
Formy te różnią się stopniami drażliwości skóry, stabilnością cząsteczki i ilością przemian do aktywnej formy kwasu. Kolejność przekształcania się wymienionych retinoidów do kwasu retinowego w skórze występuje w uszeregowanej kolejności, przy czym procesy te biegną w obie strony, przez co może nie dojść do przemiany w aktywną formę kwasową.
Palmitynian retinylu ↔ Retinol ↔ Retinal → Kwas retinowy
Dochodzi wtedy do uzupełnienia naturalnego magazynu w komórce, co jest równie ważnym procesem. Komórka w potrzebie potrafi sama przetworzyć zgromadzony palmitynian retinylu do aktywnej formy witaminy A w czasie i ilości, jakiej potrzebuje, co naturalnie sprzyja zdrowiu skóry.
Do jakiej skóry dedykuje się retinoidy?
Dzięki różnym retinoidom stosowanym w kosmetyce jest więcej możliwości dostosowania formy witaminy A do różnych typów cery np. dojrzałej, suchej, tłustej, mieszanej, wrażliwyej, zniszczonej słońcem, naczyniowej. Retinoidy sprawdzają się w przypadku kuracji, które leczą m.in. trądzik, przebarwienia, zmarszczki i wiotkość skóry, blizny, zaburzenia rogowacenia, atopie, egzemy.
Kiedy pojawiają się efekty terapii?
Efekty działania witaminy A na skórę warunkuje czas i systematyczne stosowanie. Pierwsze rezultaty, w zależności od problemu i typu skóry, mogą pojawić się od 4 tygodni do 6 miesięcy, niezależnie od płci. Ze względu na korzystny wpływ witaminy A na skórę zaleca się wieloletnie stosowanie. Ja stosuję witaminę A na skórę (w różnych postaciach) od 22 lat.
Palmitynian retinolu
To stabilna forma tłuszczowa witaminy A. Jest bardzo dobrze tolerowany nawet przez wrażliwą skórę. Zanim stanie się kwasem witaminy A, ulega przemianie najpierw w retinol następnie w retinal. Stąd też jego droga do kwasu witaminy A jest najdłuższa. Ważną zaletą jest fakt, że stanowi główną formę magazynowaną przez komórki skóry ok. 90 %, więc analogicznie w największej ilości zostaje uszkodzony w komórce przez promieniowanie słoneczne.
Nie uwrażliwia na słońce, dlatego zalecany jest do całorocznej pielęgnacji na dzień i noc. Nie wywołuje złuszczania. Jest bezpieczny do pielęgnacji skóry kobiet w ciąży i dzieci. Może być stosowany długotrwale i profilaktycznie.
Retinol
To forma alkoholowa witaminy A. Jest cząsteczką niestabilną i drażniącą. Nałożony na skórę w przeważającej części (około 98%) przechodzi przemianę w formę estrową (palmitynian retinolu). Mniej więcej 2% przemienia się w retinal a później w kwas witaminy A. Poprzez swoje właściwości zmniejszania przylegania korneocytów często indukuje złuszczanie i reguluje procesy rogowacenia naskórka. Ponieważ uwrażliwia skórę na słońce, jego główne stosowanie zalecane jest w okresie jesienno-zimowym, na noc, jednak są wyjątki szczególnie przy pielęgnacji cer trądzikowych. Stosowanie retinolu może wiązać się z wystąpieniem reakcji podrażnienia skóry, charakteryzującego się zaczerwienieniem, swędzeniem, suchością i nadmierną keratynizacją naskórka. Należy wtedy zmniejszyć częstotliwość stosowania lub kupić krem o mniejszym stężeniu. Skórę do retinolu należy przyzwyczajać, czyli zaczynamy w większości od mniejszych stężeń 0,2%, 0,3%, 0,5% 1-3 razy w tygodniu, sukcesywnie zwiększając dawkę w zależności od potrzeb i problemu na skórze, budując w ten sposób lepszą tolerancję. Jest możliwe szybsze dopuszczenie wyższych stężeń retinolu, jednak najlepiej, aby określiła to kosmetyczka/kosmetolog w gabinecie. Należy ostrożnie stosować u osób ze skórą suchą z osłabiona warstwą hydrolipidową. Używanie kremu z retinolem wiąże się bezwzględnie ze stosowaniem filtrów przeciwsłonecznych 50 SPF. Nie jest zalecany dla kobiet w ciąży i karmiących.
Retinal
To meatabolityczny półprodukt pomiędzy retinolem a kwasem witaminy A. Nałożony na skórę w małej ilości przekształca się w kwas retinolowy. Większość w komórkach przechodzi w retinol, a następnie palmitynian retinylu. Mimo iż droga do przemiany retinalu w kwas retinowy jest najkrótsza, jego działanie na skórę jest łagodniejsze od retinolu, dlatego może być jego alternatywą u osób ze słabą tolerancją. Zaleca się jednak stopniowe wprowadzanie do pielęgnacji od 0,05%, 0,1%. Nie jest polecany dla kobiet w ciąży.
Zabiegi z retinoidami w gabinecie
Stosowanie retinoidów przy zabiegach kosmetycznych jest ograniczone czasem działania, więc często wykorzystywany jest efekt złuszczania lub silnego nasycenia skóry poprzez wprowadzanie witaminy A metodą jonoforezy lub sonoforezy. Ponadto korzyści przynosi stosowanie retinoidów w trakcie złuszczania kwasami AHA. Jednak bezwzględnie najkorzystniejsze rezultaty osiągnie się przy równoczesnym i długotrwałym stosowaniu w pielęgnacji domowej.
Z jakimi składnikami warto stosować retinoidy?
- Warto zwrócić uwagę aby przy stosowaniu witaminy A na skórę zadbać o dobre nawilżenie oraz wzmocnienie barier hydrolipidowych. Tolerancja na retinol może być zdecydowanie większa.
- Innym ważnym czynnikiem wzmacniającym intensywność działania witaminy A jest towarzystwo takich składników jak witamina C, witamina E, cynk, niacynamid, antyoksydanty, kwas glikolowy.
- Witaminy C i E przydatne są w terapii anti-aging.
- Cynk odpowiedzialny jest za konwersję retinoidów.
- Niacynamid o działaniu przeciwzapalnym i redukującym zaczerwienienia świetnie sprawdzi się przy cerze trądzikowej.
- Antyoksydanty zmniejszają potencjał drażniący retinoidów.
- Kwas glikolowy sprawdzi się u osób o skórze grubej i fotostarzeniu.
Przeciwwskazaniami do stosowania retinoidów są głównie:
- ciąża i karmienie piersią (wyjątek stanowi bezpieczny palmitynian retinylu)
- stosowanie doustne leków z witaminą A
- stosowanie silnie złuszczających produktów.
- otwarte rany i owrzodzenia,
- zabiegi laseroterapii.
Profilaktycznie kremy z witaminą A w postaci palmitynianu retinylu można stosować u każdego człowieka, dbając w ten sposób o homeostazę skóry. Pierwsze zmarszczki to już skóra wołająca o witaminę A, więc statystycznie aplikację powinno się rozpocząć po 25 roku życia. Inaczej jest w przypadku problemów na skórze. Tutaj terapia ustalana jest indywidualnie.
Czy warto stosować peptydy?
W kosmetologii wykorzystuje się je już od ponad 30 lat. Czy naprawdę działają stymulująco na procesy naprawcze skóry?
O tym jak się przygotować do zabiegu powiększania ust opowiada dr Marta Roth Dyplomowany lekarz medycyny estetycznej Powiększanie i modelowanie ust – przygotowania: Okazuje się, …
Odkąd kilkadziesiąt temu pojawiła się opcja makijażu permanentnego (pierwszy wykonano w 1984 r.) wiele pań odetchnęło z ulgą. Jednak z czasem okazało się, że zmienia …
