Lidokaina to popularny środek znieczulający stosowany w zabiegach medycyny estetycznej, takich jak wypełnianie ust czy mezoterapia. Sprawdź, kiedy jej użycie jest wskazane, kiedy niewskazane oraz jakie powikłania mogą się pojawić po zabiegu.
Dr Anna Grodecka o lidokainie w medycynie estetycznej
dermatolog – wenerolog, lekarz medycyny estetycznej, Klinika dr Kuschill Medestetis
Lidokaina – czym jest?
To pochodna amidowa, która ma działanie miejscowo znieczulające skórę i błonę śluzową. Stosowana jest nie tylko w dermatologii i medycynie estetycznej, ale również w kardiologii jako lek przeciwarytmiczny. W znieczuleniu nasiękowym lek zaczyna działać szybko, już po 30–60 sekundach, działanie utrzymuje się przez około 30–60 min.Po podaniu powierzchniowym lidokaina łatwo wchłania się z błony śluzowej, dużo gorzej ze skóry niezmienionej.
Szybkość wchłaniania oraz dawka zależą od:
-zastosowanej dawki;
-unaczynienia;
-powierzchni miejsca podania;
-czasu, w którym miejsce było podane działaniu leku.
Po podaniu lidokainy w postaci aerozolu, efekt pojawia się po ok. minucie i trwa przez 5-6 minut. W postaci żelu i kremu – efekt pojawia się już po 2–3 minutach i trwa przez 30–60 minut.
Lidokaina metabolizowana jest w 90% przez enzymy mikrosomalne wątroby do nieczynnych i czynnych metabolitów. Wydalana przez nerki w 10% w stanie niezmienionym, reszta w formie metabolitów.
W jakich zabiegach medycyny estetycznej stosowana jest lidokaina?
Lidokaina jest powszechnie stosowana w medycynie estetycznej jako środek znieczulający miejscowo, aby zminimalizować ból i dyskomfort pacjenta podczas zabiegów. Wykorzystuje się ją w wielu procedurach, w tym:
Powiększanie i modelowanie ust – lidokaina znajduje się często w składzie wypełniaczy na bazie kwasu hialuronowego. np. kwasem hialuronowym. Pomaga zminimalizować ból podczas i po wstrzyknięciu. Lidokaina jest też dodawana
Mezoterapia igłowa, mikronakłuwanie oraz dermapen – kremy lub żele z tą substancją, nałożone przed zabiegiem, mają złagodzić ból przy wkłuciach
Liposukcja iniekcyjna i lipoliza – lidokainę dodaje się do roztworu iniekcyjnego podawanego podskórnie, aby zastosować znieczulenie miejscowe
Laseroterapia i peelingi medyczne → kremy z lidokainą nakłada się przed zabiegiem, bo zwiększają komfort pacjenta
Wskazania do stosowania lidokainy w postaci żelu:
Stosuje się ją jako powierzchowne znieczulenie błon śluzowych i skóry:
– w leczeniu bólu błony śluzowej jamy ustnej, np. podczas ząbkowania u dzieci;
- w anestezjologii i laryngologii m.in. do pokrywania rurek intubacyjnych i tracheostomijnych, sond żołądkowych, znieczulania gardła przed wziernikowaniem krtani, operacją polipów przewodów nosowych, usunięciem przerosłego migdałka podniebiennego, przed intubacją przytomnych;
- znieczulenie powierzchniowe błon śluzowych przed iniekcją, aby zmniejszyć ból występujący przy nakłuciu;
- znieczulenie w zabiegach stomatologicznych, np. w zabiegach usuwania kamienia nazębnego;
- w protetyce, aby wyeliminować odruch wymiotny przy pobieraniu wycisków w jamie ustnej;
- w urologii m.in. przed zabiegami cewnikowania.
Lidokainę w postaci aerozolu również stosuje się w stomatologii, w otolaryngologii, w endoskopii oraz w badaniach z użyciem narzędzi. Spreju z lidokainą używa się też jako znieczulenia w ginekologii i położnictwie, np. przed nacięciem i szyciem krocza. W dermatologii jako znieczulenie skóry i błon śluzowych przed małymi zabiegami chirurgicznymi.
Zastosowanie lidokainy w medycynie estetycznej
Najczęściej stosowaną formą lidokainy do zabiegów w medycynie estetycznej jest maść, która zawiera 10% tej substancji. Bardzo ważne, aby przed jej nałożeniem zachować wszelkie możliwe zasady aseptyki. Przed aplikacją trzeba odkazić skórę odpowiednim preparatem, np. produktem odkażającym, takim jak Skinseptem. Należy mieć jednorazowe rękawiczki, a lek wyciskać bezpośrednio z opakowania na patyczek. Trzeba starać się nie dotykać opakowaniem do skóry pacjenta.
Preparat z lidokainą należy rozprowadzić na cały obszar zabiegowy. Grubość warstwy powinna wynosić ok. 1 mm. Po nałożeniu preparatu trzeba założyć opatrunek okluzyjny (folię). Najczęściej opatrunek powinien znajdować się na skórze przez około 20-30 minut, ale czas ten jest zależny od wybranego leku. Również czas utrzymywania się efektu znieczulenia jest inny dla każdego z preparatów.
Przeciwwskazania do stosowania lidokainy
Przeciwwskazania do stosowania lidokainy w postaci roztworu są takie same jak przy znieczuleniu podjpajęczynówkowym i zewnątrz oporowym, czyli m. in. sepsa, niektóre szorzenia neurologiczne, zaburzenia krzepnięcia krwi. Lidokainy nie powinno się stosować na skórę uszkodzoną lub objętą stanem zapalnym (np. AZS). Chociaż jej wchłanianie przez skórę jest niewielkie, należy zachować ostrożność u:
- pacjentów leczonych lekami przeciwarytmicznymi klasy I (np. tokainidem, meksyletyną) i innymi lekami miejscowo znieczulającymi;
- pacjentów z zaburzoną pracą nerek, wątroby, padaczką oraz osób starszych
- lidokaina w postaci plastra zawiera glikol propylenowy, który może powodować podrażnienie skóry oraz parahydroksybenzoesan metylu i propylu, które mogą powodować reakcje alergiczne (możliwe reakcje typu późnego).
plaster należy stosować z zachowaniem ostrożności u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności serca, nerek lub wątroby.
w stomatologii, gdy materiałem używanym do wycisku stomatoologicznego jest gips; pojawia się wtedy ryzyko aspiracji
Możliwe działania niepożądane:
Lidokaina, jak każdy lek stosowany, może dawać działania niepożądane. Łączy się ona w interakcje z wieloma lekami co może powodować skutki uboczne. Z tego powodu należy pamiętać, że stosowanie tej substancji powinno odbywać się pod kontrolą lekarza.
Przy stosowaniu lidokainy mogą wystąpić:
– objawy neurologiczne i kardiologiczne (działania ogólnoustrojowe związane z dużymi stężeniami leku);
– wzrost ciśnienia krwi;
– nagłe niedociśnienie (może być pierwszą oznaką względnego przedawkowania leku);
– złośliwa hipertermia (wysoka temperatura ciała);
– zawroty głowy
– senność
W przypadku alergii na leki miejscowo znieczulające o budowie amidowej mogą pojawić się:
– zmiany skórne;
– pokrzywka;
– obrzęki.
Lidokaina może również powodować reakcje anafilaktyczne – skurcz oskrzeli, zaburzenia oddychania lub krążenia.
UWAGA:
Należy pamiętać, że po zastosowaniu zewnętrznym lidokaina może powodować zblednięcie skóry na danym obszarze. Wtedy trudno ocenić ewentualne niedokrwienie.
Osobiście nie polecam stosowania do wkłuć z kwasem hialuronowym (poza ustami). Nie daje dużej ulgi w bólu, bo większość preparatów dostępnych na rynku ma już w składzie domieszkę środka znieczulającego. Może zaciemnić obraz kliniczny, gdy zdarzy się niedokrwienie z powodu zamknięcia światła naczynia.
