Na wstępie mojego artykułu chciałabym podzielić się osobistym doświadczeniem z problemem melasmy, bo to właśnie ono zainspirowało mnie do przyjrzenia się tej tematyce bliżej w moim warsztacie kosmetologa. Dopóki byłam przed 30. rokiem życia, ten temat nie był mi szczególnie bliski. Wiedziałam jeszcze z wykładów na studiach, że takie zjawisko jak melasma istnieje. Przebarwienia, brązowe plamy? Coś związanego z ciążą? Na pewno można bez trudu wygrać z tym za pomocą dostępnych nowoczesnych technik w kosmetologii, nie ma przecież takiego problemu, którego nie dałoby się usunąć!

W okolicach 30 zauważyłam, że problem przebarwień zaczyna dotyczyć mnie osobiście. Hiperpigmentacje charakterystyczne dla melasmy pojawiały się na środku czoła, po obu stronach policzków, na brodzie i nad górną wargą. Przebarwienia były widoczne jedynie latem, a w chłodniejszych miesiącach się chowały. Z roku na rok problem pogłębiał się i ciemne zabarwienie skóry było widoczne bez przerwy.

Postanowiłam działać! Tu jakiś peeling, tu szybki laser. Efekty były mierne, zwłaszcza, że dużo wyjeżdżam w słoneczne miejsca. Postanowiłam podejść do tematu naukowo i opracować skuteczne rozwiązania. Zauważyłam, że do gabinetu zgłasza się coraz więcej pań z podobnym problemem, więc motywacja była jeszcze większa.

Przestudiowałam wiele książek, artykułów naukowych polskich i zagranicznych, brałam udział w konferencjach, by poznać problem bliżej, monitorowałam postępy moich klientów w analizatorze skóry Observ 520x. Wnioskami i wynikami dzielę się z Państwem w poniższym artykule.

Czym jest melasma (ostuda)?

Jakie są objawy ostudy? 

Ostuda (melasma) objawia się jako symetryczne, brązowe przebarwienia na twarzy, najczęściej na policzkach, czole, nosie, górnej wardze i brodzie. Zmiany pojawiają się stopniowo, nie swędzą ani nie pieką, ale mogą się nasilać pod wpływem słońca lub światła niebieskiego. Nie towarzyszą im inne objawy skórne.

Melasma – gdzie najczęściej występują przebarwienia

 Jest to defekt skórny, który ma postać nieregularnych plam w kolorze od jasno- do ciemnobrązowego, które obejmują różne obszary twarzy – najczęściej policzki, górną wargę, nos, czoło i szyję. Zjawisko dotyczy głównie kobiet, znacznie rzadziej mężczyzn, między trzecią a czwartą dekadą życia. U kobiet z jaśniejszą skórą melasma pojawia się w młodszym wieku.

Może ona mieć trzy typy umiejscowienia: naskórkowe, skórne lub mieszane. To, w jakiej warstwie znajduje się przebarwienie, jest niezwykle ważne dla zaplanowania odpowiedniej terapii kosmetologicznej. Pomocne w określeniu głębokości przebarwień są urządzenia do analizy skóry i/lub lampa Wooda.

Przyczyny powstawania melasmy

Ale dlaczego w ogóle to zjawisko powstaje? Przede wszystkim winne są: promieniowanie ultrafioletowe, ciepło, zmiany hormonalne związane z ciążą, menopauzą, stosowanie doustnej antykoncepcji oraz hormonalnej terapii zastępczej. Ponadto także niedoczynność i nadczynność tarczycy oraz inne choroby przewlekłe. Coraz więcej mówi się o wpływie stresu i stanu zapalnego na melasmę.

Źródła naukowe uważają ten defekt za jeden z najtrudniejszych do usunięcia i ja po latach pracy całkowicie zgadzam się z tym stwierdzeniem.

Czego unikać w terapii melasmy?

Błędne terapie zabiegowe

Mając już wiedzę o tym, że ciepło i stan zapalny indukują powstawanie przebarwień i nasilają melasmę, należy przyjrzeć się bliżej tym zabiegom, które są z nimi powiązane.

Tu złotą malinę terapii tychże przebarwień otrzymuje laser frakcyjny. Nie dość, że nie działa na melaninę w żadnym mechanizmie, to mocno podgrzewa i wywołuje silny stan zapalny. To po nim najczęściej melasma staje się dużo bardziej widoczna, zwłaszcza jeśli zabiegowiec wykona procedurę w serii 3–4 zabiegów.

Na drugim miejscu plasuje się IPL, który choć jest świetny w terapii np. plam soczewicowatych, i tak działa zwykle za płytko, by dać realne rezultaty w usuwaniu melasmy. Pomoże głównie na barwnik zgromadzony w naskórku, tymczasem wiadomo już, że większość przypadków melasmy jest mieszana, rzadko tylko naskórkowa.

Niebezpieczeństwo stosowania polega na tym, że zabiegowiec, zachęcony jakimkolwiek pozytywnym efektem po jednej sesji, próbuje zwiększać moc IPL, stosując jednocześnie długie impulsy. Powstaje duża ilość ciepła i stanu zapalnego. Do czego to prowadzi? Na pewno się Państwo domyślają.

Brak planu i nadmierna intensywność

Co jeszcze znajduje się na liście rzeczy zakazanych? Ogólnie rzecz biorąc, terapia prowadzona bez planu, wiedzy i pielęgnacji domowej, ale z dużą brawurą. Testowanie, co pomoże, działanie na chybił trafił, podkręcanie mocy laserów, wypalanie, zabiegi bardzo intensywne i częste. Niestety, melasma nie wybacza takiego postępowania – bardzo łatwo po kroku w przód zrobić dwa w tył.

Jak rozpoznać melasmę i odróżnić ją od innych chorób skóry?

Melasma objawia się symetrycznymi, brązowymi przebarwieniami na twarzy, które nasilają się pod wpływem słońca i nie powodują świądu ani łuszczenia. W odróżnieniu od innych przebarwień, np. pozapalnych czy znamion barwnikowych, zmiany są symetryczne i pojawiają się stopniowo. Dokładne rozpoznanie potwierdza dermatolog, często za pomocą lampy Wooda lub dermatoskopu.