863 

Jak wynika z aktualnych badań, tzw. trądzik późny jest związany z płcią. Według danych dotyka 54% kobiet i 40% mężczyzn po 25. roku życia oraz 5% kobiet i 1% mężczyzn po 40. roku życia.

Dr Aleksandra Znajewska-Pander o trądziku dorosłych
Lekarz dermatolog, Dermatologia Aleksandra Znajewska-Pander
Trądzik dorosłych – rodzaje
Ze względu na czas wystąpienia zmian, trądzik osób dorosłych możemy podzielić na:
- przetrwały (persistent acne), gdy jest kontynuacją choroby z okresu dojrzewania,
- na „late oncet acne”, gdy pojawia się po raz pierwszy po 25. roku życia,
- trądzik nawracający – występuje w okresie dojrzewania, znika na pewien czas i powraca w wieku dorosłym.
Trądzik dorosłych, gdzie wykwitem pierwotnym jest mikrozaskórnik, to nie tylko problem estetyczny. Jest to choroba o wieloczynnikowej patogenezie, którą należy
leczyć dermatologicznie, ponieważ skutecznie obniża jakość życia pacjentów. Ponadto opisywana grupa pacjentów zgłasza odmienne potrzeby lecznicze, ze względu na postępujący proces starzenia się skóry.
leczyć dermatologicznie, ponieważ skutecznie obniża jakość życia pacjentów. Ponadto opisywana grupa pacjentów zgłasza odmienne potrzeby lecznicze, ze względu na postępujący proces starzenia się skóry.
Trądzik dorosłych – przyczyny
W ostatnich latach zmieniło się rozumienie patogenezy trądziku. Wiele zjawisk powodujących grudki i krosty na skórze układa się w sieć powiązań. Dlatego tak ważne jest holistyczne podejście do problemu.
Kluczowa w patogenezie jest rola trzech czynników:
- nadmierne rogowacenie w obrębie ujść gruczołów łojowych,
- nadprodukcja łoju,
- kolonizacja skóry gram-dodatnią beztlenową bakterią Cutibacterium acnes.
Tak naprawdę, wszystko zaczyna się w jednostce włosowo- łojowej. To tu dochodzi do nadmiernej produkcji łoju, hiperproliferacji komórek nabłonka ujść mieszków włosowych. To w efekcie doprowadza do rozerwania jednostki włosowej i dalszych etapów wiążących się ze stanem zapalnym.
Trądzik dorosłych – czynniki zaostrzające
Czynniki zaostrzające są nadal dyskusyjne. Ostatnie badania wykazały, że znaczną rolę wykazują:
- predyspozycje genetyczne,
- zmiany hormonalne,
- przewlekły stres,
- zaburzenia snu,
- dieta o wysokim indeksie glikemicznym,
- kosmetyki,
- upośledzona funkcja bariery skórno-naskórkowej,
- palenie papierosów,
- leki, jak np. sterydy anaboliczne, glikokortykosterydy, leki przeciwpadaczkowe czy leki przeciwdepresyjne.
- badania wykazały nasilenie zmian w okresie przedmenstruacyjnym u 39% pytanych kobiet pomiędzy 20. a 33. rokiem życia, a w grupie powyżej 33. roku życia już u 53%.
- być może nadużywanie niewłaściwie dobranych kosmetyków powoduje, że to właśnie kobiety zdominowały grupę pacjentów zgłaszających się do gabinetu dermatologicznego z opisywanym problemem.

Trądzik dorosłych – objawy
Obraz kliniczny schorzenia jest zróżnicowany. Wyróżnia się postać zapalną i retencyjną trądziku późnego. Pierwsza charakteryzuje się występowaniem w dolnej części twarzy licznych grudek, krostek oraz zapalnych guzków ustępujących z pozostawieniem blizn. Tu nie zawsze zmianom skórnym towarzyszy nasilony łojotok. W drugiej, postaci retencyjnej typowe jest występowanie licznych zaskórników i mikrotorbieli, a łojotok zawsze jest znaczny. Pacjenci często opisują zmiany jako podskórne, długo gojące się guzy, bolesne i trudne do wyciśnięcia, pozostawiające po wygojeniu się ślady na skórze w postaci przebarwień. Zmiany zapalne charakterystyczne są w grupie kobiet do 44. roku życia.
Trądzik dorosłych – dlaczego jest trudny do wyleczenia?
Wspomniane wyżej długo gojące się guzy są bolesne i trudne do wyciśnięcia. Pozostawiają blizny. Okres okołomenopauzalny sprzyja niezapalnym wykwitom w formie zaskórników. Zmiana zapalna na skórze utrzymuje się przez kilka dni, a niezapalna przez kilka tygodni. Dlatego celem leczenia powinno być zapobieganie przekszatałcenia się gruczołów, których nie obejmuje proces chorobowy w mikrozaskórniki. Na uwagę zasługuje szczególna lokalizacja zmian. Trądzik późny lokalizuje się głównie na twarzy, w szczególności w okolicach podbródka, żuchwy oraz wokół ust, przyjmując kształt litery U. Zajęte mogą być także obszary w obrębie bocznych części szyi, na ramionach i klace piersiowej. Nasilenie choroby jest zwykle lekkie lub umiarkowane, rzadko występuje postać ciężka z licznymi wykwitami. Ponadto charakterystyczne jest częste bliznowacenie w postaci licznych, drobnych, zanikowych blizn oraz widocznych przebarwień pozapalnych po ustępujących wykwitach.
Skóra dojrzałych kobiet jest zdecydowanie bardziej sucha w porównaniu ze skórą młodszych pacjentów. Spowodowane jest to między innymi zmniejszoną ilością wydzielanego sebum, co w konsekwencji jest powodem słabszej tolerancji proponowanego leczenia. Czas oczekiwania na poprawę, według moich obserwacji, jest wydłużony. Dodatkowo zwiększona jest reaktywność dojrzałej skóry na podrażnienia, większa częstość występowania rumienia pozapalnego, hiper- i/lub hipopigmentacji.
Skóra dojrzałych kobiet jest zdecydowanie bardziej sucha w porównaniu ze skórą młodszych pacjentów. Spowodowane jest to między innymi zmniejszoną ilością wydzielanego sebum, co w konsekwencji jest powodem słabszej tolerancji proponowanego leczenia. Czas oczekiwania na poprawę, według moich obserwacji, jest wydłużony. Dodatkowo zwiększona jest reaktywność dojrzałej skóry na podrażnienia, większa częstość występowania rumienia pozapalnego, hiper- i/lub hipopigmentacji.
Trądzik dorosłych – skuteczne leczenie
Nie istnieje jedna sprawdzona metoda leczenia trądziku dorosłych. Holistyczne podejście do problemu i stosowanie skojarzonego leczenia wraz z metodami wspomagającymi wydaje się najwłaściwsze. W praktyce polega to na skorelowaniu leków miejscowych i/lub doustnych z terapiami kosmetologicznymi i właściwą pielęgnacją skóry. Głównym celem jest złagodzenie lub likwidacja niechcianych zmian i zapobieganie następstwom – czyli bliznom. Należy mieć na uwadze, że blizny to nie tylko powikłanie nieleczonego trądziku, ale także źle dobranej terapii. Dlatego nie bez znaczenia jest współpraca dermatologa z kosmetologiem i odpowiednia komunikacja z pacjentem. Tylko dzięki systematyczności i zespołowemu działaniu możliwe jest wyleczenie. Terapia miejscowa jest podstawowym postępowaniem i w większości przypadków jest wystarczająca. Istotne, że powinna być stosowana nie tylko na zmiany aktywne, ale także na skórę pozornie niezmienioną. W mojej opinii kluczowe w terapii trądziku dorosłych są miejscowe retinoidy. Szczególne miejsce ma niedostępna w naszych aptekach, choć osiągalna tretynoina. Poza retinoidami, miejscowo można stosować także nadtlenek benzoilu (u dorosłych w niższym stężeniu niż u młodzieży), kwas azelainowy i antybiotyki (tych nigdy nie zaleca się w monoterapii, gdyż wpływają na rozwój lekooporności).
W przypadku niepowodzenia, słabej odpowiedzi na leczenie miejscowe i obniżonej jakości życia pacjentów decydujemy się na leczenie ogólne. Zazwyczaj, poza pewnymi wyjątkami, idzie ono w parze z terapią miejscową. Do stosowanych leków należą antybiotyki, retinoidy oraz leczenie hormonalne. Terapia zazwyczaj trwa kilka miesięcy.
W przypadku niepowodzenia, słabej odpowiedzi na leczenie miejscowe i obniżonej jakości życia pacjentów decydujemy się na leczenie ogólne. Zazwyczaj, poza pewnymi wyjątkami, idzie ono w parze z terapią miejscową. Do stosowanych leków należą antybiotyki, retinoidy oraz leczenie hormonalne. Terapia zazwyczaj trwa kilka miesięcy.
Trądzik dorosłych – leczenie podtrzymujące
Ponieważ skóra ma doskonałą „pamięć immunologiczną” leczenie podtrzymujące stanowi nieodzowny element naszego leczenia. Interesujące jest to, że wg Montagna w 1 cm2 skóry czoła i policzka znajduje się od 400 do 900 gruczołów łojowych, a tylko niewielki odsetek z nich jest zmieniony w aktywną zmianę trądzikową. Także bez stosowania terapii podtrzymującej mikrozaskórniki – prekursory zmian trądzikowych będą nawracać. Ten etap leczenia, choć najdłuższy, daje wachlarz możliwości zarówno lekarzom, jak i kosmetologom. Możemy łączyć wiele metod niwelując blizny, przebarwienia pozapalne równocześnie poprawiając jakość skóry i redukując zmarszczki. Nie wyobrażam sobie tego etapu bez peelingów, mikronakłuwania, radiofrekwencji czy lasera frakcyjnego. Co ważne, na każdym etapie leczenia wymagana jest odpowiednia pielęgnacja domowa. Początkowo może czasochłonna, z czasem przeradza się w rutynę i pozostaje z pacjentem po zakończonym leczeniu. Trądzik dorosłych to szczególny podtyp trądziku pospolitego czy młodzieńczego, nie tylko ze względu na różnice w obrazie klinicznym, ale także ze względu na jego przewlekłość.
Niektóre cechy, takie jak bardziej wrażliwa i mniej tłusta skóra oraz liczne czynniki, takie jak tempo pracy, stres, zaburzenia snu, stosowane leki z innych powodów sprawiają, że postępowanie jest bardziej złożone. Dlatego należy szybko reagować, zacząć od podstaw – odpowiedniej pielęgnacji domowej i gabinetowej, następnie leczenia.
Niektóre cechy, takie jak bardziej wrażliwa i mniej tłusta skóra oraz liczne czynniki, takie jak tempo pracy, stres, zaburzenia snu, stosowane leki z innych powodów sprawiają, że postępowanie jest bardziej złożone. Dlatego należy szybko reagować, zacząć od podstaw – odpowiedniej pielęgnacji domowej i gabinetowej, następnie leczenia.
ZAPISZ SIĘ DO NEWSLETTERA
CZYTAJ TAKŻE
Trądzik różowaty – nieoczywiste przyczyny, najskuteczniejsza pielęgnacja
Trądzik różowaty jest przewlekłą chorobą skóry. Niestety w ostatnich latach obserwujemy intensywny wzrost zachorowań. To schorzenie staje się dużym wyzwaniem dla kosmetologów i dermatologów.
Niniejszy przekaz ma charakter niepromocyjny, nie zawiera elementów wartościujących, wykraczających poza obiektywną informację i ma wyłącznie na celu podniesienie świadomości społecznej i poczucia odpowiedzialności na temat zabiegów medycyny estetycznej.