Zaburzenia widzenia są rzadkim, ale najpoważniejszym powikłaniem, występującym po zabiegach medycyny estetycznej z użyciem wypełniaczy. W tym przypadku czas jest na wagę złota. Szacuje się, że ślepota staje się nieodwracalna już po 90 minutach.
Ślepota jako powikłanie – przyczyny
Ślepota to efekt niedrożności tętnicy środkowej siatkówki. Jest spowodowana wstecznym przemieszczeniem gęstego produktu. Aby nastąpił ten typ powikłania, ciśnienie wstrzykiwania musi przekroczyć ciśnienie tętnicze. W ten sposób powoduje przemieszczanie się produktu przez układ naczyniowy, wbrew przepływowi krwi [1, 2]. Statystycznie do tej pory zdarzyło się ok. 100 przypadków tego typu na całym świecie. Według innych danych wśród 32 przypadków, 15 dotyczyło wstrzyknięć tłuszczu i 17 kwasu hialuronowego w okolicy twarzy [2]. Najczęściej powikłanie to dotyczy iniekcji celem korekcji nosa oraz po wypełnieniu okolicy zmarszczek gładzizny [3].
Ślepota po podaniu wypełniaczy – objawy
Z objawów najczęstsze są:
- nagłe wystąpienie silnego bólu w okolicy gałek ocznych, policzków,
- ubytki pola widzenia do całkowitej ślepoty,
- nudności, wymioty.
- inne objawy oczne: zbieżność gałek ocznych czy nieprawidłowa funkcja źrenicy.
- w skrajnych przypadkach może dojść do udaru niedokrwiennego mózgu. Towarzyszą mu objawy afazji lub niedowładu połowiczego[4].
Ślepota po podaniu wypełniaczy – najbardziej niebezpieczne partie twarzy
Przystępując do wstrzykiwania kwasu hialuronowego w okolice twarzy należy pamiętać o znajomości anatomii danego obszaru. Trzeba zawsze aspirować treść w strzykawce i uważnie obserwować okolice iniekcji.
Obszary na które należy szczególnie zwrócić uwagę to:
- okolica nosa: tętnice boczne i grzbietowe nosa,
- okolica gładzizny: tętnice nadbloczkowe
i nadoczodołowe, - okolica policzków: tętnice twarzowe, kątowe
i podoczodołowe - okolica skroni: tętnica skroniowa powierzchowna.
Naczynia w okolicach twarzy mają liczne zespolenia między tętnicami wewnętrznymi i zewnętrznymi odchodzącymi od tętnic szyjnych. Wstrzyknięcie nawet bardzo małych ilości produktu może dotrzeć do tętnicy środkowej siatkówki, powodując ślepotę [1]. Istnieją nawet pojedyncze doniesienia o ślepocie po powiększeniu ust kwasem hialuronowym. Należy pamiętać, że symetria w obrębie tętnic po obu stronach twarzy występuje tylko w 53% przypadków. Nie można kierować się znajomością anatomii drugiej strony [4].
Jakie środki ostrożności warto zachować?
- Zawsze należy wstrzykiwać produkt powoli i używać jak najmniejszej skutecznej ilości.
- W przypadku wystąpienia nieoczekiwanego oporu lub bólu ze strony pacjenta, natychmiast należy przerwać wstrzykiwanie i ocenić sytuację kliniczną.
- Brak wstecznego zaciągnięcia krwi nie gwarantuje uniknięcia wstrzyknięcia donaczyniowego.
- Używanie tępych kaniul zmniejsza ryzyko wstrzyknięcia kwasu do naczynia, jednakże w pełni go nie niweluje.
Ślepota po podaniu wypełniaczy – postępowanie
Leczenie należy podjąć natychmiastowo. Uważa się, że ślepota staje się nieodwracalna po 90 minutach od zamknięcia tętnicy środkowej siatkówki.
- Wskazane jest jak najszybsze przewiezienie pacjenta do najbliższego specjalistycznego szpitala okulistycznego działającego w ramach ostrego dyżuru.
- Należy przekazać jak najwięcej informacji o produkcie, obszarze i objętości wstrzyknięcia.
- Natychmiast należy przerwać podawanie produktu i ułożyć pacjenta w pozycji leżącej po wystąpieniu objawów.
- Nie ma jednoznacznego schematu leczenia w oczekiwaniu na interwencję okulistyczną. Wydaje się, że masaż oczu ma na celu przesunięcie zatorów peryferyjnie poprzez gwałtowną zmianę ciśnienia wewnątrzgałkowego. Powoduje on rozszerzenie drobnych tętnic siatkówki. Należy delikatnie uciskać twardówkę palcem o kilka milimetrów z częstotliwością 2-3 razy na sekundę.
Ślepota po podaniu wypełniaczy – leczenie farmakologiczne
- Leczenie farmakologiczne ma na celu obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego poprzez podanie 1-2 kropli timololu oraz 300mg aspiryny [3].
- Podanie hialuronidazy w ilości 1500 – 3000 jednostek w okolicę pozagałkową jest tematem dyskusji odnośnie skuteczności i bezpieczeństwa terapii.
- Ponadto można zastosować terapie pomocnicze. To podanie miejscowo i ogólnoustrojowo kortykosteroidów, celem zmniejszenia stan zapalnego. Podanie mannitolu, heparyny drobnocząsteczkowej, zastosowanie terapii hiperabarycznej czy prostaglandyny E14 [3].
Nie wykazano w badaniach naukowych, aby jakiekolwiek sprawdzone działanie lecznicze było w pełni skuteczne w kwestii przywrócenia wzroku. Oznacza to, że dokładana znajomość anatomii oraz ostrożne podawanie produktu stanowią podstawę do jak najmniejszego ryzyka powstania tego typu powikłań
[1, 5].
1. Townshend A (2016) Blindness After Facial Injection. J Clin Aesthet Dermatol 9:E5–E7
2. Lazzeri D, Agostini T, Figus M, et al (2012) Blindness following Cosmetic Injections of the Face. Plast Reconstr Surg 129:995–1012.
3. Walker L, King M (2018) This month’s guideline: Visual Loss Secondary to Cosmetic Filler Injection. J Clin Aesthet Dermatol 11:E53–E55.
4. Lohn JWG, Penn JW, Norton J, Butler PEM (2011) The Course and Variation of the Facial Artery and Vein. Ann Plast Surg 67:184–188.
5. Cugati S, Varma DD, Chen CS, Lee AW (2013) Treatment Options for Central Retinal Artery Occlusion. Curr Treat Options Neurol 15:63–77.
ZAPISZ SIĘ DO NEWSLETTERA
I BĄDŹ NA BIEŻĄCO
Martwica skóry – objawy, postępowanie
Aby wykonywać zabiegi z zakresu medycyny estetycznej, trzeba mieć oczywiście odpowiednie uprawnienia. Warto sobie uświadomić, że żaden, nawet pozornie błahy zabieg, nie jest w stu procentach bezpieczny. Niezbędna jest perfekcyjna znajomość anatomii twarzy oraz spora dawka pokory.
Częściowy bądź całkowity brak uzębienia jest dla pacjentów problemem nie tylko ze względów estetycznych. Może prowadzić do wad zgryzu i wymowy, rozchwiania sąsiednich zębów, a …