Odczuwasz ból kolana w trakcie biegu, jednak nie zatrzymujesz się i kontynuujesz trening? Po każdym treningu biegowym kolano daje Ci się we znaki? Ignorowanie tych objawów to błąd. Ból to oznaka, że nasz staw jest przeciążony, a to może doprowadzić do poważnej kontuzji.
Lek. Karolina Stępień o kolanie biegacza
specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu, Carolina Medical Center.
Czym jest kolano biegacza?
Kolano biegacza nie określa konkretnego schorzenia. Jest to grupa urazów wynikająca z długotrwałego i nadmiernego przeciążenia stawu kolanowego aktywnością fizyczną – najczęściej właśnie bieganiem. Często pacjent nie jest w stanie wskazać jednej, konkretnej sytuacji, w trakcie której mogło dość do kontuzji. Najczęściej wymienianym schorzeniem należącym do tej grupy jest zespół pasma biodrowo-piszczelowego. Pod określeniem kolano biegacza może kryć się także złamanie zmęczeniowe, przeciążenia więzadła rzepki czy uszkodzenia w obrębie łąkotek. Należy także podkreślić, że kolano biegacza wynika głównie z sumowania się mikrourazów powstałych na skutek powtarzanych przeciążeń.
Kogo najczęściej dotyczy to schorzenie?
Kolano biegacza, jak sama nazwa wskazuje, występuje przede wszystkim u osób, które regularnie biegają. Może to być zarówno jogging, jak i biegi długodystansowe czy ultra. Jednak dolegliwość ta może wystąpić u wszystkich, którzy nadmiernie przeciążają staw kolanowy, na przykład u piłkarzy, narciarzy, ciężarowców oraz pracowników fizycznych. Nie można zapominać o ryzyku występowania tego schorzenia u triathlonistów. Triathlon to jedna z najbardziej wymagających dyscyplin, który łączy ze sobą pływanie, kolarstwo i bieganie. Statystycznie to właśnie w trakcie biegu dochodzi najczęściej do kontuzji przeciążeniowych.
Nie tylko ból
Dolegliwości bólowe stawu kolanowego to najczęstszy objaw. Zazwyczaj odczuwane są w trakcie i bezpośrednio po aktywności, a ich lokalizacja uzależniona jest od rodzaju konkretnego schorzenia. Gdy dojdzie do przeciążenia pasma biodrowo-piszczelowego, dolegliwości bólowe pojawią się po zewnętrznej stronie kończyny. Często pacjenci określają ten ból jako kłujący i palący, powodujący wyraźny dyskomfort. Niekiedy ból może pojawić się także z przodu stawu kolanowego, wtedy najprawdopodobniej mamy do czynienia z zespołem bólowym przedniego przedziału stawu kolanowego, najczęściej mającym źródło w więzadle rzepki i jego przyczepach. Rzadszymi objawami są ból pojawiający się z tyłu kolana, obrzęk oraz uczucie przeskakiwania w stawie. Często ból w stawie kolanowym, który odczuwają pacjenci, nie jest na tyle silny, by biegacz przerwał konkretny trening czy cykl treningowy. I jest to niestety najgorszy możliwy ruch. Kolejne treningi prowadzą do dalszych przeciążeń i pogłębienia uszkodzeń.
Dobra diagnoza to podstawa
Diagnostyka rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu lekarza z pacjentem. Zebrane informacje, czyli okoliczności objawów, ich nasilenie oraz miejsce występowania są punktem wyjścia do postawienia wstępnej diagnozy.
Następnie lekarz przeprowadza badanie kliniczne, aby potwierdzić lub wykluczyć swoją diagnozę. Ocenia ogólną postawę, całą kończynę oraz szczegółowo staw kolanowy. Badanie to polega m.in. na wykonywaniu specyficznych testów (np. Test Noble’a lub Test Obera), które ukierunkowują na konkretną patologię spośród tych, które zawierają się w określeniu „kolano biegacza”. W celu potwierdzenia diagnozy lekarz może zlecić dodatkowe badania obrazowe – rentgen w przypadku podejrzenia złamania zmęczeniowego, USG lub rezonans magnetyczny w przypadku problemów z pasmem biodrowo-piszczelowym. Nie ma jednego, konkretnego badania, które służy do oceny wszystkich schorzeń z grupy kolana biegacza – diagnostyka obrazowa jest dobierana indywidualnie.
Leczenie uzależnione jest od rodzaju schorzenia. W większości przypadków konieczna jest rehabilitacja i modyfikacja treningu biegowego. Rzadkością są natomiast zabiegi operacyjne.
Sygnały ostrzegawcze – czyli kiedy udać się do lekarza?
Z pomocy ortopedy lub fizjoterapeuty warto skorzystać, gdy odczuwamy przeskakiwanie w stawie, dyskomfort lub dolegliwości bólowe w trakcie biegu, które utrzymują się podczas dwóch-trzech kolejno po sobie występujących treningów. Nie należy ich lekceważyć. Zmiany, jakie zachodzą w stawie kolanowym, postępują szybciej, niż myślisz, a im dłużej przeciążasz kolana, tym dłuższy i bardziej skomplikowany proces leczenia Cię czeka.
Lepiej zapobiegać niż leczyć
- Mierz siły na zamiary, ustalając plan treningowy – bieganie, tak jak każda dyscyplina sportu, wymaga systematyczności. Kieruj się zasadą małych kroków.
- Nie pomijaj sygnałów, które „wysyła” Ci organizm – gdy odczuwasz ból, przerwij trening i odpocznij.
- Pamiętaj o odpowiedniej rozgrzewce, która przygotuje organizm do wysiłku.
- Trening biegowy uzupełniaj ogólnorozwojowymi aktywnościami, które nie obciążają tak bardzo stawów kolanowych.
- Nie pomijaj regeneracji – to, co zrobisz bezpośrednio po wysiłku, ma wpływ na to, jak się czujesz następnego dnia. Po bieganiu warto schłodzić organizm i porozciągać się.
- Nie zapominaj o treningu siłowym. Jeśli mamy słabe mięśnie, zwłaszcza kończyn dolnych, wzrasta ryzyko wystąpienia kontuzji.
- Zwróć uwagę na długość kroku – skrócenie kroku o 5-10% zmniejsza obiążenie stawu kolanowego nawet o 20%.
Dlaczego spacerowanie bywa lepsze niż treningi na siłowni?
Jest takie słynne powiedzenie: życie to ruch – ruch to życie, i tym jednym stwierdzeniem mogłabym zakończyć swoją ekspercką wypowiedź, bo stanowi ono sedno sprawy. Ciało człowieka stworzone zostało tak, by było w ciągłym ruchu. Chodzenie czy spacery są więc naturą człowieka jako istoty biologicznej…
Tegoroczny Dzień Kobiet, 8 marca 2023 r., stał się okazją do organizacji konferencji prasowej w związku z pierwszymi urodzinami Kliniki Face & Body Clinique w …
Wszyscy wiemy, że palenie powoduje nowotwory. Jednak kolejnym ważnym czynnikiem kancerogennym poza paleniem jest nadmierna masa ciała. Eksperci szacują, że za blisko 30 proc. zachorowań …
