Każde usta są inne i na każde należy spojrzeć indywidualnie. Usta to nie tylko czerwień wargowa widziana w spoczynku. To trójwymiarowa struktura, która jest w ciągłym ruchu. Czasem trudnym wyzwaniem jest zmiana kształtu ust tylko za pomocą wypełniaczy.
dr Marta Roth o wykorzystaniu toksyny botulinowej do modelowania ust
lekarz medycyny estetycznej
Przed przystąpieniem do estetycznej korekty ust, ważne jest uświadomienie sobie jakie struktury w tym obszarze możemy skorygować i co tak naprawdę wpływa na defekty, z którymi przychodzi nam się zmierzyć.
Anatomia ust
Wargi mają budowę trójwarstwową. Zewnętrznie znajduje się skóra warg. Pod czerwienią wargową leży warstwa mięśniowa. Wewnętrzne wargi wyściela błona śluzowa, tworząca wędzidełka (wędzidełko wargi górnej oraz wędzidełko wargi dolnej). Mięsień okrężny ust jest głównym mięśniem okolicy ust. Tworzy on podłoże warg i biegnie dookoła szpary ustnej. Działa jako zwieracz (jedyny zwieracz w tej okolicy), który zapewnia kombinację ruchów okrężnych oraz dźwigania i obniżania wargi górnej i dolnej, w tym kątów ust.
Inne dodatkowe mięśnie okolicy ust składają się głównie z oddzielnych mięśni dźwigaczy wargi górnej i obniżaczy wargi dolnej. Te mięśnie dźwigacze i obniżacze nie zawsze poruszają się w stosunku do siebie antagonistycznie, zwłaszcza kiedy kurczą się mimowolnie, ale często funkcjonują ze sobą synergistycznie, w sposób spontaniczny.
Do mięśni obniżających wargi ust należą: mięsień obniżacz wargi dolnej, mięsień obniżacz kąta ust, mięsień bródkowy oraz mięsień szeroki szyi.
Wargę oraz kąty ust unoszą: mięsień jarzmowy większy, mięsień jarzmowy mniejszy, mięsień śmiechowy, mięsień dźwigacz wargi górnej, mięsień dźwigacz wargi górnej i skrzydła nosa, mięsień dźwigacz kąta ust.
Szparę ust poszerza mięsień policzkowy.
Ok 10-12mm z boku każdego kąta ust znajduje się węzeł mięśniowy (modiolus), czyli miejsce, gdzie schodzą się włókna mięśniowe mięśni zewnętrznych i wewnętrznych: okrężnego ust, dźwigacza kąta ust, obniżacza kąta ust, obniżacza wargi dolnej, obniżacza wargi górnej, policzkowego, śmiechowego, jarzmowego większego. Modiolus pomaga w gryzieniu, przeżuwaniu, piciu, połykaniu, mówieniu i w wielu mimicznych ruchach twarzy.
Działania mięśni ust
- Skurcz wiązek mięśnia okrężnego ust zlokalizowanych bliżej szpary ust (część brzeżna) powoduje zwężenie wargi górnej i dolnej, a także skierowanie ich do wewnątrz. Natomiast podczas skurczu wiązek leżących dalej od szpary ust (część wargowa) ma miejsce wywinięcie warg na zewnątrz i poszerzenie czerwieni wargowej np. jak do pocałunku.
- Warga górna i dolna mogą pracować niezależnie od siebie. Mięsień okrężny ust jest także aktywowany podczas jedzenia czy picia. Odpowiada za charakterystyczny kształt warg. Jest odpowiedzialny za pojawianie się pionowych zmarszczek wokół ust, zwłaszcza w obrębie wargi górnej.
- Skurcz mięśnia śmiechowego ciągnie kąt ust do boku, prowadzi do poszerzenie szpary ust i unosi ich kąciki powodując uśmiech.
- Skurcz obniżacza kąta ust ciągnie kąciki ust ku dołowi.
- Skurcz obniżacza wargi dolnej ciągnie wargę dolną w dół.
- Skurcz mięśnia bródkowego powoduje uwypuklenie bródki i unosi wargę dolną, czemu towarzyszy zmarszczenie skóry, a także pogłębia bruzdę bródkowo-wargową.
- Skurcz mięśnia szerokiego szyi napina skórę szyi.
- Skurcz mięśnia jarzmowego większego powoduje ruch kąta ust w kierunku górno-bocznym.
- Skurcz mięśnia jarzmowego mniejszego może powodować pogłębienie bruzdy nosowo-wargowej.
- Skurcz mięśnia dźwigacza wargi górnej unosi i wywija na zewnątrz wargę górną, podkreślając widoczność bruzdy nosowo-wargowej.
- Skurcz mięśnia dźwigacza wargi górnej i skrzydełka nosa powoduje podkreślenie górno- przyśrodkowej części bruzdy nosowo-wargowej, pasmo przyśrodkowe unosi skrzydło nosa, rozwierając nozdrza, pasmo boczne unosi wargę górną.
- Skurcz mięśnia dźwigacza kąta ust unosi kącik ust ku środkowi i uwydatnia bruzdę nosowo-wargową.
- Skurcz mięśnia policzkowego powoduje pociąganie kątów ust na boki i poszerzenie szparę ust. Wydmuchuje powietrze zawarte w przedsionku jamy ustnej i zapobiega wpuklaniu się błony śluzowej policzka między zęby.
Zastosowanie toksyny botulinowej
Neuromodulatory oparte na szczepie A toksyny botulinowej (BoNT-A) zostały wprowadzone na rynek po raz pierwszy na początku lat 90-tych. Ich zastosowanie w medycynie estetycznej jest obecnie mocno ugruntowane. Wzajemne oddziaływanie mięśni antagonistów i agonistów, zmodyfikowane za pomocą BoNT-A, nie tylko łagodzi dynamiczną ekspresję, ale też zmienia pozycję elementów twarzy w stanie spoczynku poprzez zmianę statycznego napięcia mięśni.
Przy stosowaniu BoNT-A łącznie z wypełniaczami często uzyskuje się synergiczny efekt. Dlatego pomimo, że podawanie toksyny botulinowej w obrębie ust jest działaniem pozarejestracyjnych, często jest ono niezbędne by osiągnąć znakomite efekty estetyczne, które niejednokrotnie byłyby niemożliwe do osiągnięcia przy użyciu samego wypełniacza.
Piękna usta i toksyna botulinowa
Za pomocą BoNT-A można osłabić nadmierne napięcia mięśniowe, a także skorygować asymetrie ust związane z pracą mięśni w tej okolicy. Asymetrie te nasilają się podczas skurczu danego mięśnia. Należy jednak pamiętać, że okolica ust to dynamiczna strefa, która zaopatrzona jest w liczne, przeplatające się między sobą mięśnie, dlatego stosowane dawki BoNT-A powinny być minimalne, a zabieg przeprowadzony z dużą starannością.
Nie można po prostu zidentyfikować mięśnia dźwigacza lub mięśnia obniżacza w dolnej części twarzy i osłabić go bez wpływu na sąsiednie włókna mięśniowe. Zabiegi tego typu mogą mogą powodować niepożądane następstwa. Należą do nich m.in. asymetria warg, niewydolność mięśni zwieraczy mających wpływ na żucie lub połykanie, zaburzenie wypowiadania słów oraz niezdolność do dokładnego przekazywania niewerbalnej komunikacji i emocji w sposób zamierzony lub spontaniczny.
Unoszenie kącików ust
Neurotoksyna może być podana w mięsień DAO- obniżacz kąta ust w celu ijego uniesienia u osób, które nawykowo ściągają kąty ust w dół. DAO zaczyna się na brzegu dolnym żuchwy od guzka bródkowego do poziomu pierwszego zęba trzonowego. Od dolnego przyczepu włókna mięśnia zbiegają się w pęczek trójkątny, kierując się ku górze do kąta ust, kończąc się w większości w modiolusie. Osłabienie tego mięśnia skutkuje większą aktywnością kompensacyjną mięśni dźwigaczy co w rezultacie unosi kąty ust.
Mięsień należy wyczuć podczas ruchu mimicznego, podczas gdy pacjent ściąga kąty ust w dół. Jeśli brzusiec mięśnia nie jest wyczuwalny, można wyznaczyć orientacyjny punkt zlokalizowany 1 cm w bok od spoidła ust i 1 cm w dół. Najczęściej stosuje się pojedynczy punkt iniekcji na mięsień. Ryzyko zabiegowe związane jest z niewłaściwym miejscem podania BoNT-A, zazwyczaj bardziej przyśrodkowo, w mięsień obniżacz wargi dolnej i w efekcie zaburzeniem symetrii uśmiechu.
Lip Lift
Dzięki zastosowaniu BoNT-A można poprawić widoczność czerwonej części wargi średnio od 1 do 2 mm. Dotyczy to zarówno wargi górnej jak i dolnej. Wzrasta względny rozmiar wargi, bez zwiększenia objętości ust. Mięsień okrężny ust jest zwieraczem, który otacza usta. Skurcz mięśnia powoduje jego zawijanie się do środka, dlatego jego osłabienie pozwoli dźwigaczom wargi górnej i obniżaczom wargi dolnej zwiększyć ich siłę „rozciągania” ust, co w rezultacie skutkuje zwiększoną widocznością warg. BoNT-A jest wstrzykiwana u podstawy filtrum na granicy czerwieni wargowej i skóry. Analogiczna lokalizacja punktów dla dolnej wargi. Podaje się niewielkie ilości BoNT-A na punkt. Punkty iniekcji muszą być symetryczne by uniknąć asymetrii podczas uśmiechu czy marszczenia ust. Zabieg tego typu nie jest wskazany u Pacjentów, którzy zawodowo grają na flecie, śpiewają lub wykonują zawód związany z czynną aktywnością mięśni. Pacjenci po zabiegu tego typu mogą mieć początkowo trudności z piciem przez słomkę. Procedura ta polecana jest Pacjentom z bardzo wąskimi ustami.
Korekcja zmarszczek palacza
Tak zwane zmarszczki palacza rozciągają się promieniście od ust z powodu powtarzającego się ruchu marszczenia związanego z mówieniem czy paleniem. BoNT-A wstrzykiwana jest na granicy czerwieni wargowej, zwykle nie więcej niż cztery wstrzyknięcia na każdej wardze i nie więcej niż dwa na stronę. Same zmarszczki nie muszą być ostrzykiwane, ponieważ lekki niedowład mięśnia okrężnego ust, poprawi całą strefę zaopatrywaną przez mięsień. Zastrzyki muszą być symetryczne by uniknąć asymetrii ust podczas uśmiechu czy marszczenia. Zabieg może zostać wykonany na jedną lub obie wargi, ale należy zachować ostrożność by nie podawać go w pobliżu kątów ust i nie podać dużych ilości toksyny co może spowodować upośledzenie czynności warg.
Korkecja uśmiechu dziąsłowego
O uśmiechu dziąsłowym mówimy wtedy, kiedy podczas uśmiechu dziąsła odsłaniają się na więcej niż 2-3 mm. Są trzy główne przyczyny uśmiechu dziąsłowego : pionowe wydłużenie kości szczękowej, zmienione lub opóźnione bierne wyrzynanie się zębów oraz hiperkinetyczne mięśnie dźwigacze wargi górnej. Jest niezwykle ważne, aby jeszcze przed podjęciem decyzji o rozpoczęciu leczenia prawidłowo ocenić i ustalić klinicznie, dlaczego u danej osoby występuje uśmiech dziąsłowy. Nieprawidłowe rozpoznanie i zły plan leczenia grożą niepowodzeniem, rozczarowaniem i niepożądanymi następstwami.
Mięśniowy uśmiech dziąsłowy najczęściej dotyczy nadmiernej aktywności mięśni dźwigaczy wargi górnej i skrzydeł nosa, jarzmowych mniejszych oraz mięśnia okrężnego ust. W tym przypadku do jego korekcji posłużyć może zastosowanie BoNT-A w niewielkich dawkach by osłabić, ale nie wyłączyć całkowicie aktywności mięśni.
Jakie są nietypowe zastosowania toksyny botulinowej?
Toksyna botulinowa typu A zwana potocznie botoksem pojawiła się w medycynie w latach 70-tych. Jest to neurotoksyna, którą pozyskuje się z wyizolowanych oczyszczonych beztlenowych bakterii Clostridium botulinum. W nadmiernych dawkach substancja ta może być silnie trująca dla organizmu człowieka…
Sposobów na zatrzymanie lub spowolnienie procesu łysienia anagenowego jest sporo, jednak wciąż niewiele się mówi o tym, że istotne znaczenie ma przy tym schorzeniu prawidłowy …
Dr n. med. Rafał Kuźlik wraz z dr. n. med. Piotrem Kolczewskim od lat uczestniczyli w kongresach z zakresu ginekologii estetycznej na całym świecie. W …
