1,7K 
Okazuje się, że ogólnodostępne tabletki uśmierzające ból, zażywane przed zabiegiem, mogą powodować skutki uboczne: na przykład dłuższe gojenie tkanek albo wystąpienie reakcji alergicznej.
dr Marta Roth o stosowaniu leków przeciwbólowych przed zabiegami medycyny estetycznej
certyfikowany lekarz medycyny estetycznej
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)
Leki przeciwbólowe są jednymi z najczęściej stosowanych we współczesnej praktyce klinicznej. Wiele z nich jest dostępnych bez recepty, co sprawia, że są szeroko i chętnie zażywane przez pacjentów do uśmierzania bólu różnego rodzaju. Dodatkowe działanie przeciwgorączkowe i przeciwzapalne pozwoliło zaliczyć je do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Nazywane są niesteroidowymi ze względu na strukturę, odmienną od innych leków mających właściwości przeciwzapalne – kortykosteroidów. Stanowią one dużą i zróżnicowaną grupę leków. Poszczególne leki należące do tej szerokiej grupy różnią się profilem działania. Jedne mają silniej zaznaczone działanie przeciwbólowe, a słabo działają przeciwzapalnie, inne działają silnie zarówno przeciwzapalnie jak i przeciwbólowo. Do niesteroidowych leków przeciwzapalnych należą m.in. kwas acetylosalicylowy, diklofenak, ibuprofen, indometacyna czy naproksen.
Jak działają niesteroidowe leki przeciwzapalne?
Mechanizm działania NLPZ związany jest przede wszystkim z hamowaniem syntezy prostaglandyn-hormonów pośredniczących w rozwoju odczynu zapalnego, poprzez wpływ na enzym o nazwie cyklooksygenaza (COX). W organizmie występują dwie izoformy tego enzymu. Pierwsza to COX-1, czyli cyklooksygenaza konstytutywna, występująca w warunkach fizjologicznych między innymi w płytkach krwi regulując ich czynność.
Z kolei COX-2 to cyklooksygenaza indukowana. Powstaje głównie w następstwie działania endotoksyny lub cytokin prozapalnych. Występuje w tkankach zmienionych zapalnie. Jest odpowiedzialna za powstawanie prostaglandyn, które powodują wzrost przepuszczalności naczyń, hamowanie agregacji płytek krwi, obniżenie ciśnienia krwi, obrzęk i ból. COX-2 występuje w organizmie także w warunkach fizjologicznych (konstytutywna COX-2) w ośrodkowym układzie nerwowym, komórkach kanalików nerkowych, układu rozrodczego, śródbłonka i oskrzeli. COX-2 jest indukowana pod wpływem steroidów płciowych w trakcie owulacji i ciąży.
W 2002 r. odkryto białko, które nazwano COX-3. Jest to odmiana COX-1 powstająca na drodze potranskrypcyjnej modyfikacji mRNA COX-1. COX-3 występuje m.in. w strukturach OUN, a jej aktywność jest hamowana przez paracetamol, metamizol oraz niektóre inne NLPZ (np. diklofenak) w małych dawkach.
Większość NLPZ hamuje zarówno COX-1, jak i COX-2, przy czym z zablokowaniem pierwszej formy wiąże się wystąpienie większości działań niepożądanych. Rezultatem wpływu leku na COX-2 jest natomiast działanie przeciwzapalne. Klasyczne NLPZ wstrzymują obie formy na podobnym poziomie. Aby ograniczyć występowanie działań niepożądanych, wprowadzono do leczenia tzw. preferencyjne inhibitory COX-2, które tylko w niewielkim stopniu oddziałują na COX-1 (np. meloksykam i nimesulid), oraz wybiórcze inhibitory COX-2, które hamują COX-2 stokrotnie silniej niż COX-1 (np. celekoksyb) i wykazują podobną skuteczność w uśmierzaniu bólu ostrego jak klasyczne NLPZ.
W jaki sposób niesteroidowe leki przeciwzapalne oddziałują na hemostazę i układ krwiotwórczy?
- Wszystkie klasyczne NLPZ mogą powodować powikłania hematologiczne. Działają one antyagregacyjnie na płytki krwi – znacznie zmniejszając jej krzepliwość.
- Prostacyklina, główny produkt działania COX-2 w śródbłonku, jest m.in. silnym inhibitorem agregacji płytek i wazodylatatorem (rozkurcza naczynia krwionośne), natomiast tromboksany, główny produkt COX-1 w płytkach, powodują m.in. wazokonstrykcję (zwężenie światła naczyń) i nieodwracalną agregację płytek krwi.
- Kwas acetylosalicylowy nieodwracalnie hamuje COX-1 w płytkach (blokuje powstawanie tromboksanów) i to jego działanie jest wykorzystywane w prewencji i terapii chorób układu krążenia, natomiast inne NLPZ hamują agregację płytek krwi odwracalnie.
- Niewielkie dawki kwasu acetylosalicylowego podaje się na przykład osobom po przebytym zawale serca, aby uniemożliwić ponowne powstanie skrzepu. Gdy jest on przyjmowany w większych dawkach, jako lek na przeziębienie lub środek przeciwbólowy, trzeba mieć na uwadze, że wydłuża czas krwawienia oraz że zwiększa ryzyko jego wystąpienia.
- Wzrost ryzyka krwawień może wynikać również z interakcji NLPZ z innymi lekami. NLPZ należy ostrożnie kojarzyć z pochodnymi kumaryny. Ze względu na wysokie powinowactwo NLPZ do białek krwi mają one zdolność do wypierania z tych połączeń antagonistów witaminy K, zwiększając ryzyko krwawień.
- U pacjentów leczonych lekami z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), a także wenlafaksyną w wyniku zahamowania wychwytu serotoniny przez płytki krwi wzrasta ryzyko krwawień. Wybiórcze/selektywne inhibitory COX-2 stosowane w dawkach terapeutycznych nie hamują aktywności płytek krwi.
Wpływ niesteroidowych leków przeciwzapalnych na reakcje uczuleniowe
- NLPZ mogą wywoływać reakcje uczuleniowe, objawiające się głównie zmianami skórnymi.
- Mogą też zmieniać reakcję organizmu na alergeny, samemu nie wywołując objawów alergii.
- Przypadki zmiany reakcji immunologicznej odnotowano u pszczelarzy, normalnie mało wrażliwych na jad pszczeli – po zastosowaniu przez nich leków z tej grupy i następnie użądleniu przez pszczołę obserwowano u tych osób bardzo silną, uogólnioną relację uczuleniową. Taka zwiększona wrażliwość utrzymywała się przez około tydzień od zażycia leku.
Jaki wpływ ma paracetamol?
- Działa głównie przeciwbólowo i przeciwgorączkowo, a także wykazuje bardzo słabe działanie przeciwzapalne, lecz nie znosi objawów stanu zapalnego w odróżnieniu od niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Nie hamuje agregacji płytek krwi, przez co pozostaje bez wpływu na procesy krzepnięcia.
- Mechanizm działania w dalszym ciągu nie został ostatecznie wyjaśniony, pomimo że paracetamol już od ponad pół wieku jest stosowany w lecznictwie.
- Wiadomo, że za jego działanie odpowiadają co najmniej dwa szlaki metaboliczne. Jeden z nich opiera się najprawdopodobniej na wybiórczym blokowaniu enzymu cyklooksygenazy COX-3, który u ludzi jest obecny w dużych ilościach w korze mózgowej i sercu. Wykazano, że enzym COX-3 jest wybiórczo blokowany przez leki przeciwbólowo-
przeciwgorączkowe, tj. paracetamol i fenacetyna, natomiast silnie blokowany przez niektóre leki z grupy NLPZ, sugerując że ten mechanizm może być głównie odpowiedzialny za działanie przeciwbólowo- przeciwgorączkowe. - Paracetamol nie powoduje zahamowania syntezy prostaglandyn na obwodzie, dzięki czemu jest pozbawiony efektów ubocznych, które charakteryzują niesteroidowe leki przeciwzapalne.
Podsumowując:
Zarówno leki narkotyczne, działając immunosupresyjnie, jak i leki nienarkotyczne, których mechanizm działania dotyczy blokowania cyklooksygenazy-2, powodują opóźnienie procesu gojenia poprzez przedłużenie fazy zapalnej.
Dotychczasowe badania dotyczące opóźnionego gojenia po podaniu NLPZ o działaniu przeciwbólowym dotyczą głównie procesów gojenia się kości na modelu zwierzęcym. W badaniach tych obserwuje się znaczne opóźnienie w procesie odbudowy kości po podaniu leków starszej generacji z grupy NLPZ do nawet całkowitego zatrzymania zrastania się kości po podaniu leków wykazujących największą selektywność wobec COX-2. Z punktu widzenia lekarzy medycyny estetycznej ważniejszą kwestią jest jednak nasilanie prawdopodobieństwa wystąpienia krwawień i wydłużenie czasu krwawienia z uwagi na ich działanie antyagregacyjne na płytki krwi. W przypadku zaburzeń krzepliwości krwi nie należy stosować klasycznych NLPZ, a wybiórcze lub selektywne inhibitory COX-2, które w dawkach terapeutycznych nie hamują aktywności płytek. Paracetamol w przeciwieństwie do niesteroidowych leków przeciwzapalnych nie znosi objawów stanu zapalnego i nie zaburza procesów krzepnięcia krwi, dodatkowo charakteryzuje się niższym ryzykiem pojawienia się działań niepożądanych.
Przerośnięte wargi sromowe mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie. Redukcja warg sromowych mniejszych, czyli labiominoroplastyka, jest jedną…
Dr n. med. Aleksandra Walczak-Tręda o problemie osobowości narcystycznej Psycholog, Medicover Wszyscy znamy powiedzenie: „ale…
Niniejszy przekaz ma charakter niepromocyjny, nie zawiera elementów wartościujących, wykraczających poza obiektywną informację i ma wyłącznie na celu podniesienie świadomości społecznej i poczucia odpowiedzialności na temat zabiegów medycyny estetycznej.
