Poprawa wyglądu starzejącej się skóry obejmuje łączenie w jednej sesji toksyny botulinowej (BTX), laserów, wypełniaczy, intensywnego źródła światła (IPL) oraz urządzeń niskoenergetycznych. Okazuje się, że mniej restrykcyjne podejście do łączenia procedur zabiegowych pozwala uzyskać lepsze efekty, skraca czas rekonwalescencji, zmniejsza ryzyko skutków ubocznych, oraz wielokierunkowo poprawia wygląd skóry. Wciąż nie ma jeszcze badań, które jednoznacznie obaliłyby tezę negatywnego wpływu światła i ciepła na właściwości toksyny botulinowej.
Z wypełniaczami, szczególnie na bazie kwasu hialuronowego opinie są jednoznaczne i wiążące

Dr Bartosz Pawlikowski o terapiach łączonych
dermatolog, lekarz medycyny estetycznej
W tym artykule przyjrzymy się istniejącej literaturze, która ocenia zabiegi łączone z laserami i wypełniaczami.
Wpływ laserów, RF i IPL po wstrzyknięciu wypełniacza na bazie HA
Niektórzy autorzy badali wpływ laserów i IPL w modelach zwierzęcych po wstrzyknięciu wypełniacza na bazie HA. England i in. (4). zastosowali monopolarną RF w obrębie tkanek miękkich z obecnością wypełniaczy na bazie kwasu hialuronowego. Wypełniacze wstrzykiwano bezpośrednio przed lub miesiąc przed zabiegiem RF. Autorzy nie stwierdzili widocznego wzrostu ryzyka miejscowego uszkodzenia kwasu hialuronowego. W celu obserwacji wykonano biopsje histologiczne po 5 dniach, 2 tygodniach i 1 miesiącu po zastosowaniu RF. Nie zaobserwowano efektu uszkodzenia termicznego. Farkas i in. zbadali wpływ lasera i systemu IPL na wypełniacze kwasu hialuronowego. Użyto trzech różnych kwasów hialuronowych (Restylane, Perlane i Juvé derm), wykorzystano IPL o długości fali 560 nm, Nd:YAG 1064, 1540 Er:Glass oraz Erb;Yag 2940. Autorzy na podstawie biopsji stwierdzili, że nieablacyjny laser lub światło oraz powierzchowne zabiegi ablacyjne nie miały wpływu na wypełniacze. Zaobserwowano, że lasery ablacyjne powodowały migrację wypełniacza do mikrokanalików uszkodzenia termicznego, a kolumny mikroablacyjne miały bezpośredni kontakt z wypełniaczem. We wnioskach autorzy zalecają wykonanie w pierwszej kolejności zabiegu laserowego a następnie podanie wypełniacza. Alam i in. podali pięciu pacjentom wypełniacze na bazie HA i biostymulator z CaHa (hydroksyapatyt wapnia) oraz zastosowali monopolarne RF. Po wykonaniu biopsji doszli do wniosku, że zastosowanie RF po głębokim podaniu HA lub CaHa nie powoduje zmian w objętości wstrzykniętego materiału.
Wpływ lasera, terapii monopolarnej RF i IPL po implantacji żelu hialuronowego w bruzdach nosowo-wargowych
Niektórzy autorzy przeprowadzili badanie randomizowane u 36 pacjentów w celu określenia wpływu lasera, terapii monopolarnej RF i IPL po implantacji żelu hialuronowego w bruzdach nosowo-wargowych. Podali kwas hialuronowy po jednej stronie a po drugiej podali HA i zastosowali laser. Zastosowano laser Nd:YAG, 1320 nm, diodowy 1450 nm, monopolarne RF i IPL 560 nm. Biopsje skóry wykonano w dniu 0, 14 i 28 u każdego pacjenta, nie było widocznych zmian w badaniu histopatologicznym. Nie zaobserwowano statystycznie istotnych różnic w ocenie nasilenia zmarszczek w obszarach poddanych zabiegowi tylko HA oraz leczonych jednocześnie kwasem hialuronowym, laserem, RF lub IPL. Autorzy doszli do wniosku, że zabiegi laserowe, RF i IPL można zastosować bezpośrednio po zabiegu iniekcji kwasu hialuronowego bez negatywnego wpływu na efekt kliniczny.
Terapia skojarzona z zastosowaniem frakcyjnego lasera nieablacyjnego i kwasu hialuronowego
Ribéet al. badał histologicznie i klinicznie zmiany po terapii skojarzonej z zastosowaniem frakcyjnego lasera nieablacyjnego i kwasu hialuronowego w obszarze skóry szyi u 9 pacjentów. Leczenie polegało na podaniu kwasu hialuronowego i wykonaniu zabiegu laserowego. We wnioskach autorzy podkreślali brak negatywnego wpływu łączenia procedur laserowych z HA w jednej sesji. Park i in. przeprowadzili randomizowane badanie z podziałem twarzy u 12 pacjentów po implantacji HA w fałdach nosowo-wargowych oraz zastosowania podczerwieni. Zastosowano usieciowany HA oraz dwie sesje podczerwieni, jedna z nich bezpośrednio po wstrzyknięciu wypełniacza. W badaniu histologicznym potwierdzono, że oba zabiegi mogą być bezpiecznie stosowane na tej samej sesji.
IPL i kwas polimlekowy
Niedawno przeprowadzono badanie 90 pacjentów leczonych metodą IPL (filtry odcinające 560 lub 590 nm). IPL wykonano tuż przed lub 6 dni po wstrzyknięciu kwasu polimlekowego. Autorzy nie stwierdzili działań niepożądanych ani powstawania ziarniniaków. Autorzy doszli do wniosku, że połączenie kwasu polimlekowego i IPL w fotoodmładzaniu twarzy jest bezpieczne i skuteczne.
Podsumowanie
Skojarzone procedury zabiegowe są obecnie cenione przez pacjentów. Zabiegi łączące w tej samej sesji iniekcje wypełniaczy oraz lasery, RF, IPL lub technologie nieablacyjne okazały się bezpieczne. Oczywiście potrzebne są dalsze badania, aby potwierdzić bezpieczeństwo łączenia agresywnych zabiegów laserowych z wypełniaczami, ponieważ niektórzy autorzy donoszą o degradacji wypełniacza. Głębokość penetracji lasera, rodzaj wstrzykniętej substancji, technika iniekcji oraz rodzaj wypełniacza mają wpływ na możliwość łączenia różnych procedur w jednej sesji. Można założyć z całą pewnością, że medycyna estetyczna będzie coraz dynamiczniej zmierzała w kierunku łączonych protokołów zabiegowych i indywidualnie dobranych do potrzeb pacjenta procedur urodowych.
PIŚMIENNICTWO
- Cuerda E , Linares R , Palomar MA , Lopez Estebaranz JL , Ortonne JP . Hair removal home devices: are they safe? J Eur Acad Dermatol Venereol. 2012 ; 26 : 1584 – 1585
- Bosniak S , Cantisano-Zilkha M , Purewal BK , Zdinak LA . Combination therapies in oculofacial rejuvenation . Orbit. 2006 ; 25 : 319 – 326
- Tierney EP , Hanke CW . Recent advances in combination treatments for photoaging: review of the literature . Dermatol Surg. 2010 ; 36 : 829 – 840
- England LJ , Tan MH , Shumaker PR , Egbert BM , Pittelko K , Orentreich D , Pope K . Effects of monopolar radiofrequency treatment over soft-tissue fi llers in an animal model . Lasers Surg Med. 2005 ; 37 : 356 – 365
- Shumaker PR , England LJ , Dover JS , Ross EV , Harford R , Derienzo D , et al . Effect of monopolar radiofrequency treatment over soft-tissue fi llers in an animal model: part 2 . Lasers Surg Med. 2006 ; 38 : 211 – 217
- Farkas JP , Richardson JA , Brown S , Hoopman JE , Kenkel JM . Effects of common laser treatments on hyaluronic acid fi llers in a porcine model . Aesthet Surg J. 2008 ; 28 : 503 – 511
- Zager W , Huang J , McCue P , Reitter D . Laser resurfacing of silicone-injected skin . Arch Otolaryngol Head Neck Surg. 2001 ; 127 : 418 – 421
- Alam M , Levy R , Pajvani U , Ramierez JA , Guitart J , Veen H , Gladstone HB . Safety of radiofrequency treatment over human skin previously injected with medium-term injectable soft-tissue augmentation materials: a controlled pilot trial . Lasers Surg Med. 2006 ; 38 : 205 – 210
- Goldman MP , Alster TS , Weiss R . A randomized trial to determine the infl uence of laser therapy, monopolar radiofrequency treatment, and intense pulsed light therapy administered immediately after hyaluronic acid gel implantation . Dermatol Surg. 2007 ; 33 : 535 – 542
- Ribe A , Ribe N . Neck skin rejuvenation: Histological and clinical changes after combined therapy with a fractional non-ablative laser and stabilized hyaluronic acid-based gel of non-animal origin . J Cosmet Laser Ther. 2011 ; 13 : 154 – 161
- Park KY , Park MK , Kapsok L , Seo SJ , Hong CK . Combined treatment with a Nonablative Infrared device and Hyaluronic Acid fi ller dos not have enhaced effi cacy in treating nasolabial fold wrinkles . Dermatol Surg. 2011 ; 37 : 1770 – 1775
- Fabi SG , Goldman MP . The Safety and Effi cacy of Combining Poly-L-Lactic Acid with Intense Pulsed Light in Facial Rejuvenation: A Retrospective Study of 90 Patients . Dermatol Surg. 2012 ; 38 : 1208 – 1216
- West TB , Alster TS . Effect of botulinum toxin type A on movement-associated rhytides following CO2 laser resurfacing . Dermatol Surg. 1999 ; 25 : 259 – 261
- Carruthers J , Carruthers A . The effect of full-face broadband light treatments alone and in combination with bilateral crow ’ s feet Botulinum toxin type A chemodenervation . Dermatol Surg. 2004 ; 30 : 355 – 366 ; discussion 366
- Yamauchi PS , Lask G , Lowe NJ . Botulinum toxin type A gives adjunctive benefi t to periorbital laser resurfacing . J Cosmet Laser Ther. 2004 ; 6 : 145 – 148
- Semchyshyn NL , Kilmer SL . Does laser inactivate botulinum toxin? Dermatol Surg. 2005 ; 31 : 399 – 404
- Beer K , Kaibel J . Botulinum toxin type A enhances the outcome of fractional resurfacing of the cheek . J Drugs Dermatol. 2007 ; 6 : 1151 – 1152
- Khoury JG , Saluja R , Goldman MP . The effect of botulinum toxin type A on full-face intense pulsed light treatment: a randomized, double-blind, split-face study . Dermatol Surg. 2008 ; 34 : 1062 – 1069
- Paul A , Kranz G , Schindl A , Kranz GS , Auff E , Sycha T . Diode laser hair removal does not interfere with botulinum toxin A treatment against axillary hyperhidrosis . Lasers Surg Med. 2010 ; 42 : 211 – 214
- Zimbler M , Undavia S . Update on the effect of botulinum toxin pretreatment on laser resurfacing results . Arch Facial Plast Surg. 2012 ; 14 : 156 – 158
- Bosniak S . Combination therapies: a nonsurgical approach to oculofacial rejuvenation . Ophthalmol Clin North Am. 2005 ; 18 : 215 – 225
- Ho SGY , Chan HHL . The Asian dermatologic patient review of common pigmentary disorders and cutaneous diseases . Am J Clin Dermatol. 2009 ; 10 : 153 – 168
- Shamban AT . Combination hand rejuvenation procedures . Aesthet Surg J. 2009 ; 29 : 409 – 413
- Obagi S . Correction of surface deformities: Botox, softtissue fi llers, lasers and intense pulsed light, and radiofrequency . Atlas Oral Maxillofac Surg Clin North Am. 2004 ; 12 : 271 – 297
- Paasch U , Anderegg U , Grunewald S , Willenberg A , Bodendorf M , Simon JC . Hyaluronic acid remodelling in response to erbium laser punch ablation . Lasers Surg Med. 2008 ; 20 : 21 – 21
- Cho SB , Lee SJ , Kang JM , Kim YK , Ryu DJ , Lee JH . Effective treatment of a injected hyaluronic acid-induced Tyndall effect with a 1064-nm Q-switched Nd:YAG laser . Clin Exp Dermatol. 2009 ; 34 : 537 – 638
- Beylot C . What ’ s new in aesthetic dermatology: fi ller and laser treatments . Ann Dermatol Venereol. 2009 ; 136 : S152 – S159 .
Biostymulatory: jakie terapie łączone najskuteczniej odmładzają skórę?
Cenię różne metody biostymulacji skóry, a pytana o swoje ulubione, stawiam na technologie laserowe i wykorzystanie w procedurach urządzeń wysokoenergetycznych…
Poduszeczki tłuszczowe pod oczami to trudny przeciwnik, z którym jednak można sobie poradzić. Skąd się…
Osocze bogatopłytkowe (PRP) to odpowiednio przygotowany preparat krwi pełnej pozbawiony czerwonych krwinek. Zawiera wiele czynników…